Materiały konferencyjne SEP 1992

104 Underground Exploitation School ' 92 1. Wstęp Wieloletnie do wiadczenła kopalń węgla kamiennego i rud mie- dzi, uzyskane przy wybieraniu pokładów tąpiących oraz analiza przyczyn i skutków tąpań, kwalifikuje to zjawisko do najgroź- niejszych zagrożeń. Jakie występują w praktyce górnictwa pod- ziemnego. W latach 80-tych górnictwo węgla kamiennego rocznie wydoby- wa o około 190 min Mg węgla, a na ogólną liczbę 70-ciu kopalń - w 40-tu występuje z różnym nasileniem problem zagrożenia tąpa- niami. Tąpania w górnictwie węgla kamiennego występują głównie w północnej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Wydobycie węgla z pokładów zagrożonych tąpajiiajni wynosi niespelńa 30% cał- kowitego wydobycia. Niepokoi fakt, że w najbliższych latach ten- dencja ta nie ulegnie zmianie i wydobycie z pokładów zagrożonych tąpaniami utrzymane zostanie na tym samym poziomie [10]. Rocznie rejestruje się przez regionalne i kopalniane stacje sejsmologiczne na terenie GZW oko o 2500 wstrząsów o energiach S 6 7 większych od 10 J. Wstrząsów o energii 10 - 10 J pojawia się 7 8 kilkaset rocznie, o energii 10 - 10 J kilkadziesiąt, a o ener- 8 9 gii 10 - 10 J około 3. Wstrząsy o Jeszcze większej energii 9 10 (10 - 10 J) występują rzadko, raz na dwa, trzy lata [10]. Mimo długoletnich badań, prowadzonych zarówno w krajowych JaJc i zagranicznych placówkach naukowych, trudno Jest na dzień dzi- siejszy udzielić w pełni zadawalającej odpowiedzi na temat sku- tecznych metod prognozowania tąpań i wstrząsów górniczych, inic- jowanych podziemnymi robotami górniczymi. Poczynając od lat pięćdziesiątych zjawisko tąpań wiązano Jedynie z właściwościami węgla w pokładzie i utożsamiano je z wyładowaniem zakumulowanej w nim energii sprężystej. Wynika o to z faktu, że w owym czasie w większości przypadków pokładom skłonnym do tapań towarzyszyły warstwy grubych piaskowców, zale- gających bezpośrednio w stropie wyrobisk. Przyjęta dla tych wa- runków hipote-^a mechanizmu tąpnięcia okazała się wystarczajaca, a oparte na niej prace badawcze doprowadziły do opracowania szeregu skutecznych metod z zakresu oceny zagrożenia i profi- laktyki przeciwtąpaniowej [3.B]. Dalszy rozwój eksploatacji pokładów węgla w wielu kopalniach