Materiały konferencyjne SEP 1992

106 Undergro-und Exploitation School *92 ' • — — I - I I • • . 1 • ! • y . i i i I - I - ' ' 3. Teorie które rozpatruja, tąpeunia jako zjawisko utraty sta- teczności . ad 1. Odnośnie t ąpań pokładowych muszą być spełn i one następujące warunki: - pewien obszar pokładu musi ulec zniszczeniu. - skały stropu, pokładu i spągu musza mieć zdolność do akumułowania energii, a ilość zakumulowanej energii musi być wystarczająco duża, - między własnościami wytrzymałościowymi, odkształceniowymi i geometrycznymi skał stropu, pokładu 1 spągu muszą zachodzić określone relacje. Natomiast dla wystąpienia tąpań stropowych musi wystąpić gwałtowne pęknięcie skał w nadległym górotworze, przy czym: - energia pęknięcia musi być wystarczająco duża, - obszar zadziałania energii pęknięcia musi znaleźć się nad wyrobiskiem lub w jego pobliżu. - pokład i spąg muszą mieć skłonność do tąpania, a więc muszą mieć zdolność do nagłego akumułowania energii sprężystej i nagłego jej oddania w postaci energii kinetycznej zruszonych odłamków skalnych w kierunku wyrobiska. ad 2. Wszystkie rozwiązania, a więc np. metody Czerepanowa, Gila lub Pietuchowa, zakładają wystąpienie pewnej strefy spękanego ociosu wyrobiska górniczego, gdzie stan naprężeń uzyskał wartości krytyczne i następuje propagacja szczelin. W metodach tych uwzględnia się geometrię wyrobisk, stan naprężenia statycznego przy założeniu modelu sprężystego. ad 3. Rozwiązania tej grupy są efektem przeprowadzenia badań wytrzymałościowych w pasach sztywnych i wykorzystują analogie między układem "maszyna wytrzymałościowa - próbka", a układem "skały stropowe i spągowe - filar". Badania te sprowadzają się do analizy stateczności układu mechanicznego z przypisauiiem sprężystych własności górotworowi i sprowadzeniu rozważań do belki stropowej. rozpatrywanej w układzie dwuwymiarowym. Szczególnie w zakresie odniesienia tych rozważań do tąpaii stropowych inożnsL uzyskać moż 1 iwość prognozy enopgi i wstpzs^u na