Materiały konferencyjne SEP 1992

108 Underground Exploitation School ' 92 istotnych dla zabezpieczenia się w konkretnych przypadkach przed zagrożeniem wypływającym ze wstrząsów i tapań. 3. Geodezyjne obserwacje przemieszczeń górotworu Rozważania na temat możliwości wykorzystania pomiarów przemieszczeń do oceny zagrożenia wyrobisk górniczych wstrząsami i tąpaniami, oparto przede wszystkim na wynikach już dokonanych obserwacji geodezyjnych w dwóch kopalniach prowadzących eksploatacje górniczą pod miastem Bytom. W latach 1970-1988, pomiary geodezyjne - przede wszystkim obserwacje niwelacyjne, a sporadycznie w jednej 1inii również pomiary odległościowe - prowadzono w niektórych partiach górotworu w zachodniej i we wschodniej części obszaru górniczego KWK "Szombierki". Tąpania stropowe w Kopalni "Szombierki" inicjowane były procesem dynamicznego pękania sztywnego kompleksu zwięzłych warstw stropowych (60-cio metrowa ława piaskowca), podbieranych eksploatacją niżej zalegających pokładów (504, 507, 509/510). Na tym tle wydaje się ciekawym inicjatywa badań i prognozowania wstrząsów zaproponowana przez dr inż. J.Waniora w KWK "Szombierki" w Bytomiu. Zauważył on, iż możliwym Jest przewidywanie tąpań stropowych z uwzględnieniem obserwacji zachowania sie stropu bezpośredniego, złożonego z grubych ław piaskowców. Mankamentem tej metody była konieczność drążenia specjalnych wyrobisk usytuowanych nad prowadzoną eksploatacją (nad ławą piaskowca). Dodatkowym mankamentem było zastosowanie teorii Knothego dla prognozowania pionowych przemieszczeń stropu bezpośredniego, bez uchwycenia dynamiki zjawiska. Zaobserwowane prawidłowości w sposobie pionowego przemieszczenia się górotworu, poprzedzające wstrząs lub tąpniecie, nakazywały inicjatorowi tych badań - dr J.Waniorowi - prowadzenie początkowo pomiarów geodezyjnych w interwałach miesięcznych. Szybko okazało się, że Jest to zbyt odległy dystans czasowy pomiędzy obserwacjami. Zdarzało się, że miesięczne cykle pomiarowe rejestrowały łączne skutki kilku wysokoenergetycznych wstrząsów i tapań, co zaważyło w konsekwencji o skróceniu cykli pomiarowych nad niektórymi ścianami do 2 dni. Linie kontrolne