Materiały konferencyjne SEP 1992

Szkoła Eksploatacji Podziemnej '92 109 zakładane były na głębokości od kiIkunastu do 120 metrów nad eksploatacja górnicza lub w chodnikacłi przyścianowycłi. Z dostępnego materiału empirycznego pocłiodzacego z Kopalni "Szombierki", w artykule przedstawiono wycinkowo graficzną ilustracje zachowania sie górotworu z rejonu wschodniego. W 1979 roku zaistniała konieczność wyeksploatowali ia resztki pokładu 507, otoczonej z trzech stron starymi zrobami (rys. 1). Należało wybrać mi edzy i nnymi śc i ane nr 9, nad którą zalegała 60-c i o metrowa ława piaskowca. Eksploatacje prowadzono systemem ścianowym z zawałem stropu, a zachowanie się górotworu kontrolowano wykonując codziennie pomiary niwelacyjne punktów usytuowanych w chodniku badawczym, zalegającym powyżej 100 m nad wyb i eraną śc i aną. Z anali zowanego mat er i alu pom i arowego przytoczony zostanie interwał czasowy, tj. 16.01-19.01.1980 r. W tym okresie, w dniu 19.01.1980 r. kopalniana służba geofizyczna g zarejestrowała w ściajiie 9 wyładowanie energi i rzędu 10 J. Przed 16.01.1980 r. nie zarejestrowano w tym rejonie uwalniania sie energi i t ego rzędu. Górot wór przemi eszczał się wg następującej reguły (rys. 2): 17.01.-18.01.1980 (obydwa pomiary przed wstrząsem); punkty o numerach od 1 do 8 dalej sie przemieszczają, natomiast punkty od 9 do 11 przemieszczają się w stosunku do pozostałych znacznie wolniej, 18.01.-19.01.1980 (pomiary przed i po wstrząsie); wszystkie punkty doznały po wstrząsie obniżeń. Analogiczną sytuacje zaobserwowano w następnych dniach, 6 poprzedzających wstrząs w dniu 21.01 o energii rzędu 10 J. Analiza wyników pomiarów niwelacyjnych prowadzonych w górotworze nad eksploatacją górniczą ścian tąpiących lub w chodnikach przyścłanowych Kopalni "Szombierki", wskazuje na następującą prawidłowość poprzedzającą wstrząs lub tąpnięcie: 1) nad ni ewybraną part ią śc i any eksp1oat acyJne j, pom i mo postępu frontu eksploatacyjnego, w pewnej odległości od przesuwającej się krawędzi obserwowane punkty nie obniżają się, a wręcz wykazują tendencje do wypiętrzania się, 2) po wstrząsie względnie tąpnięciu punkty natychmiast obniżają się. Należy to tłumaczyć nagłym przejęciem obcią- żenia nadległych skał przez nowo tworzący się wspornik.