Materiały konferencyjne SEP 1992

124 Underground Exploitation School '92 1. Wstęp Eksploatacja złóż kopałin użytecznych stanowi zawsze inge- rencje w środowisko naturalne i powoduje liczne w nim zmiany, w znacznej części nieodwracalne. Eksploatacja pokładów węgla nie jest tu wyjątkiem, wręcz przeciwnie, należy do najbardziej ucia,żliwych, ze względu na występowanie licznych, bezpośrednio i pośrednio zwia.zanych z nia. problemów. Problemy te maja szczególne znaczenie przy eksploatacji polskich złóż węgla kamiennego, charakteryzujących słe wyJa,tkowo skomplikowanymi warunkami geo-ekologicznymi. Złoża te posiadają skomplikowana tektonike, niektóre pokłady węgla są silnie zapo- pielone i zasiarczone, wody złożowe posiadają wysoka mineraliza- cję, w kopalniach występuje podwyższona radioaktywność, związki i pierwiastki toksyczne etc. Kopalnie węgla odprowadzają do rzeki znaczne i 1ości zanie- czyszczeń mechanicznych tzw. zawiesiny, emulsji olejowych oraz związków organicznych. Składowiska odpadów górniczych, zawiera- jących również węgiel i substancje palne stanowią źródło emisji pyłów, tlenków siarki i azotu, tlenków węgla do atmosfery. Znaczna część metajiu z kopalni węgla, przez szyby wentylacyjne przedostaje się do atmosfery, zwiększając ekologiczne zagrożenie efektem cieplarnianym. Eksploatacja węgla kamiennego powoduje również deformacje powierzchni terenu, będące bezpośrednią przyczyną różnego ro- dzaju szkód górniczych. O ile szkody budowlane w obiektach i w infrastrukturze z problematyką ochrony środowiska sa luźno zwią- zane, to szkody hydrogeologiczne w postaci osuszania bądź podta- piania powierzchni terenu, drenowania poziomów wodonośnych w nadkładzie, uruchomienia procesów osuwiskowych itd. powodują de- gradację środowiska, co więcej, zazwyczaj nieodwracalną. Cały pakiet problemów ekologicznych związajiych jest z likwi- dacją kopalń. Ochrona środowiska na terenach górniczych stanowi więc niez- miernie skomplikowany problem, któremu poświęcono szereg prac. W niniejszej publikacji, dokonano próby syntezy zagadnień eko- logii górniczej wskazując i sugerując kierunki ich rozwiązania. Z oczywistych powodów, synteza ta nie może obejmować wszystkich