Materiały konferencyjne SEP 1992

136 Underground Exploitation School '92 poprzez uaktywnienie wymiany wód między poszczególnymi poziomami wodonośnymi. Ten rodzaj szkody może także wystąpić w następstwie deformacji powierzchni spągu warstwy wodonośnej i z tym związa- nej zmi any k i erunku i nateżen i a f i 11 racj i wód. Zani k wody w studniach występuje na większa skalę we wschodniej części GZW, natomiast w pozostałych rejonach GZW ma charakter lokalny. W obszarach eksploatacji górniczej, w których nad strefa za- wału występuje co najmniej jedna ciągła warstwa wodo-nieprze- puszczalna» która w wyniku ruchów górotworu podlega wyłącznie plastycznym odkształceniom, zmiany położenia zwierciadła wody powierzchniowej i gruntowej są następstwem deformacji powierzchni ograniczających przepływ wody, Chairakterystycznym przejawem tych zmian jest powstanie zalewisk i podtopień terenu. Obecnie gdy eksploatacja górnicza jest prowadzona na coraz większych głębokościach, zmiany poziomu wód są w coraz większym stopniu związane z deeformacjami powierzchni bez udziału drenażu 2 podziemnego. W GZW zalewiska zjamują powierzchnię około 10 km , 2 a tereny podtopień około 30 km . Straty w uprawach rolnych 1 leśnych są związane zarówno z osuszaniem jak i podtopieniem terenu, przy czym podtopienia wys- tępują głównie w północno-zachodniej i południowo-zachodniej części GZW, a osuszanie w części wschodniej. Trwałe niużytki są związane przede wszystkim z powstaniem zalewisk w zapadliskach i nieckach obniżeniowych rzadko z osuszeniem gruntów. Mniej lub bardziej trwałe nieużytki wywołuje erozja gleb, uaktywniona de- formacjami powierzchni terenu. Zanieczyszczenie wód może być bezpośrednio związane z: - redukcją spadków hydraulicznych i stagnacją wód, - podniesieniem zwierciadła wody podziemnej względem powierzchni terenu, - zmianą kierunków zasilania wskutek deformacji powierzcłini, - łączeniem wód z różnych poziomów wodonośnych, - uszkodzeniami osadników, kanałów rurociągów prowadzących za- nieczyszczone wody. Zmiany stosunków wodnych pod wpływem eksploatacji górniczej są często lekceważone. Należy Jednak pamiętać, że ich skutki występują w środowisku naturalnym ze znacznym opóźnieniem czaso- wym, co prawdopodobnie Jest główną przyczyną ich niedoceniania.