Materiały konferencyjne SEP 1992

Szkoła Eksploatacji Podziemnej * 92 161 nastręczać większych trudności. Istotne znaczenie posiadają informacje hydrogeologiczne. Na- sycenie woda skał stropowych zmniejsza zagrożenie tapaniami i odwrotnie. Jeżeli długotrwała eksploatacja zdrenuje skały nad- ległe, to wówczas można oczekiwać pojawienia sie stanu zagroże- nia. Przykładem moga tu być rejon kopalni "Piast" i "Ziemowit", gdzie wstrząsy pojawiły sie dopiero po odwodnieniu piaskowców z wód statycznych. Rozszerzając smalłzę lokalnych warunków o dodatkowe, podane wyżej elementy, uwzględniJac orientacje kliważu, można z duża dokładnością zlokalizować miejsce zagrożenia tapaniami stropowy- mi. W tych właśnie miejscach należy skoncentrować badania i ob- serwacje umożliwiające oceny stanu zagrożenia. 5.2. Zasady prognozowania zagrożenia tąpaniami stropowymi Wstrząs wysokoenergetyczny spowodowany poślizgiem skał po powierzchni pęknięcia, poprzedza faza przygotowania powierzchni poślizgu. Ze względu na anizotropie i zróżnicowanie własności geomechanicznych skał w których rozwijają się spękania, powstała powierzchnia poślizgu nie jest powierzchnią gładką, posiada szereg zazębień, chropowatości itd, Możliwe jest również wystę- powanie pomiędzy spękaniami tzw. "mostków" tJ. fragmentów nie- spękanej skały (rys.10). Aby poślizg mógł nastąpić powierzchnia pęknięcia musi być ciągła (bez mostków) i wygładzona. To przygotowanie powierzchni poślizgu, następuje przez wyłamywanie zazębień i zrywanie most- ków, przy czym oczywistym Jest, że w pierwszej kolejności wyła- maniu i zerwaniu ulegają elementy najsłabsze, a następnie w mia- rę wzrostu naprężeń bardziej wytrzymałe. Wynika stąd wniosek, że proces wygładzania powierzcłini pośl izgu stanowi sygnał zagrożenia. W miarę wygładzania powierzchni poślizgu następuje przemieszczanie się w dół bloku (rys.11). Jest to tzw. poślizg wstępny, który zostaje zahamowany wówczas, gdy najmocniejsze za- zębienia uniemożliwiają dalsze przemieszczajiie się bloku. Tak więc metody prognozy winny koncentrować się na śledzeniu rozwoju powierzchni poślizgu i kontrolowaniu ześlizgu wstępnego. Proces wygładzania powierzchni poślizgu odbywa się poza za-