Materiały konferencyjne SEP 1992

164 Undergroiind Exploitation School ' 92 eksp1oatacJ1 ko1ejnego pokładu nad 1 ub pod pokładem odprężają- cym. Wówczas wybranie pokładu odprężającego zmniejsza wprawdzie w znacznym stopniu zagrożenie tąpaniami pokładowymi, natomiast powoduje stosunkowo duże rozwarstwienia skał i stwarza wiele miejsc, w których prawdopodobieństwo tąpnięcia stropowego w me- chaniźmie poślizgowym Jest duże. Sa to wszelkie miejsca zatrzy- mania frontu, krawędzie, szczeliny uskoków w zasięgu wpływu eks- ploatacji itd. Eksploatacja zawałowa stwatrza więc, w wielu miej- scach stany równowagi nietrwałej, która łatwo moga naruszyć ro- boty górnicze w kolejnym pokładzie (warstwie) w danym polu. Po- twierdza to fakt, że największe zagrożenie tąpaniami stropowymi, występuje właśnie w kopalniach prowadzących wielopokładowa eks- ploatację zawałową. Eksploatacja podsadzkowa byłaby zdecydowanie korzystniejsza, gdyby rozwiązano problem obudowy: ze względów t echni czno-organ i zacyjnych obudowa śc i an podsadzkowych jest słabsza niż zawałowa, a budowa tamy podsadzkowej związana jest z koniecznością przebywania załogi w strefie niewystarczająco za- bezpieczonej. Na wyższość systemu podsadzkowego, wskazują również doświad- czenia kopalń z RPA, gdzie po wykonaniu dużej ilości badań, za najbardziej bezpieczny uznano system podsadzkowy, podpierając nawet strop nieściśliwymi kasztami, taJc aby nie dopuścić do konwergencji wyrobisk (Salamon, 1983). Stwierdzono, że zagrożenie tąpajiiami wzrasta z głębokością, lecz z drugiej strony nie stwierdza się wzrostu energii wysoko- energetycznych wstrząsów górniczych. Tę sprzeczność można wytłu- maczyć tylko w ten sposób, że ze wzrostem ciśnień litostatycz- nych z głębokością, następuje przekroczenie wytrzymałości węgla, który przez to w otoczeniu wyrobiska górniczego Jest bardziej spękany. W takiej sytuacji nawet słaby wstrząs może spowodować wyrzut węgla do wyrobiska, a więc tąpnięcie. Wynika stąd wniosek że wszelkie działania mające na celu osłabienie pokładu węgla to Jest strzelEinie odprężające, nawadnianie pokładu itd. nie tylko są nieskuteczne, lecz mogą mieć wręcz odwrotny skutek. Należało- by raczej wzmacniać pokład wokół wyrobisk przez kotwienie, kle- jenie itd. Warunkiem ograniczenia tąpań stropowych o mechanizmie pośli-