Materiały konferencyjne SEP 1992

194 Undergroiind Exploitation School '92 1. Geomechaniczne pojęcie stateczności wyrobiska górniczego Stan wyrobiska górniczego^ rozumiany Jako jego zdolność do spełniania określonych funkcji technologicznych, zależy od trzech podstawowych czynników: - stanu naprężeń panujących w górotworze otaczającym to wyro- bisko, - własności geochemicznych skał, w których to wyrobisko zostało wykonajie, - wytrzymałości obudowy wyrobiska. Z punktu widzenia geomechaniki pod pojęciem stateczności wyrobiska rozumie sie taki stan» w którym procesy mechajiiczne zachodzące w układzie "górotwór - obudowa" maja kontrolowany i prognozowany z góry przebieg. Mówiąc inaczej, warunek statecz- ność i Jest spełniony wówczas» gdy obciażenia przenoszone przez wymieniony układ sa mniejsze od obciążeń dopuszczalnych, zaś przemieszczenia układu mieszczą, się również w granicach prze- mieszczeń prognozowanych. W przypadku zaś gdy któryś z tych warunków, łub też oba naraz nie są spełnione, wówczas mówimy o utracie stateczności. Proces utraty stateczności wyrobiska, przejawiający sie bądź to niszczeniem obudowy, bądź też nadmiernym Jej przemieszczeniom spowodowany Jest przede wszystkim zjawiskami zachodzącymi w otaczającym to wyrobisko górotworze. Ze względu na charakter tych zjawisk można dokonać umownego podziału na zjawiska powolne związane z reologicznymi własnościami skał i zjawiska gwałtowne, których przyczyna tkwi w nagłym wyzwalaniu uprzednio nagromadzo- r^^j w górotworze energii i jej zamianie w energię skutków. Jeśli te dwa rodzaje zjawisk zachodzących w górotworze powiązać z po- tencjalną możliwością utraty stateczności wyrobiska górniczego, to w przypadku pierwszym będziemy mieć do czynienia z postępu- jącymi w czasie przemieszczeniami konturów wyrobiska, które przy niedostatecznej podatności obudowy - spowodują jej stopniową de- formacje, nie wyłączając w skrajnym przypadku Jej zniszczenia. W przypadku drugim msony zaś do czynienia z procesem gwałtownej utraty stateczności górotworu w sąsiedztwie wyrobiska, połączo- nym z wykonaniem pewnej pracy fizycznej, manifestującej sie ruchem ku wyrobisku.