Materiały konferencyjne SEP 1992

136 Undergroiind Exploitation School '92 tj^ - moduł odkształcenia poprzecznego a,/3 - parametry reoiogiczne Z powyższego zapisu wynika, że parametrem decydującym o zjawiskach zactiodzacych w górotworze w sąsiedztwie wyrobiska Jest iloraz E /E (rys.l), bowiem gdy: 00 O E^ = E^ mamy do czynienia z górotworem sprężystym, w któ rym obudowa wyrobiska obciążoną Jest Jedynie ciś nleniem statycznym; O < E^ < E^ mamy do czynienia z górotworem reologicznym o wy gasajacym chsirakterze zjawiska pełzsinia; E^ = O mamy do czynienia z górotworem reologicznym o nie ograniczonym charsikterze zjawiska pełzania. Wyeksponowany w tym miejscu charaJcter zjawiska pełzania rzutuje w zasadniczy sposób na współpracę obudowy z górotworem. Można bowiem wykazać na drodze analitycznego rozwiązania stanu naprę- żeń i odkształceń górotworu na konturze wyrobiska, że w zależ- ności od charakteru zjawiska pełzania współpraca ta ma różny charakter. W przypadku wygasającego pełzauiia (rys.2), istnieje możli- wość sterowania wielkością ciśnienia deformacyjnego górotworu na obudowę. Sterowanie to polega, ogólnie biorąc, na doborze obudo- wy o takiej sztywności oraz podporności, aby spełniony był waru- nek stateczności. Natomiast dla górotworu cechującego się pełza- niem nieograniczonym, końcowa wartość ciśnienia deformacyjnego równa Jest ciśnieniu pierwotnemu górotworu. Biorąc pod uwagę aktualnie osiągane robotami górniczymi głę- bokości oraz realne podporności obudów, sztywnością obudowy moż- na Jedynie sterować czas, po upływie którego przekroczony zostanie warunek wytrzymałościowy dla obudowy. Gdy czas ten Jest dłuższy od czasu funkcjonowania danego wyrobiska, warunek sta- teczności Jest spełniony. Natomiast dla wyrobisk o długotrwałym okresie funkcjonal- ności, praktycznie rzecz biorąc nie ma możliwości spełnienia wa-