Materiały konferencyjne SEP 1992

264 Underground Ebcploitation School * 92 fizyko - chemicznej powierzchni cząstek pyłu CSzymczykiewłcz K. i in.,1988). Wymiary ziarn pyłu określa się Jako wymiar projekcyjny i wymiar dynamiczny. Wymiar projekcyjny Jest to wymiar prostopadłego rzutu kuli na płaszczyznę. Wymiar dynamiczny zwiazainy Jest z ruchem cząstki pyłu w powietrzu lub drogach oddechowych. Jest to wymiar (średnica) takiej kuli z materiału o 3 gęstości 1 g/cm , które w nieruchomym gazie opada z taka samą prędkością Jak dana cząstka pyłu. Wymiar dynamiczny lepiej niż projekcyjny charakteryzuje zachowanie sie cząstek pyłu w układzie oddechowym. W powietrzu, w którym nie ma wymuszonego przepływu górna granica wymiaru unoszących sie cząstek pyłu wynosi 20 (im. Drogi oddechowe stanowią bardzo dobry naturalny filtr, którego sprawność maleje ze spadkiem średnicy cząstek. Z badań modelowych wynika, źe w Jamie nosowej zatrzymuje się 50% ziarn o średnicy 5 (im. 80% ziarn o średnicy 12 (im i 90% ziarn o średnicy 20 W pęcherzykach płucnych zatrzymują się przeważnie cząstki 0 średnicy poniżej 2 (im. Na rys.1 przedstawiony Jest przebieg krzywych retencji (zatrzymywania) pyłu w drogach oddechowych człowieka (Szymczykiewicz i in.,1982). Parametry zbioru ziarn stanowiących frakcje wdychalną (respirabilną) określano doświadczalnie na modelu płuc pracującym w atmosferze zapylonej pyłem standardowym o gęstości 3 1 g/cm , określając dynamiczne wymiary ziarn (średnica doświadczalna). Otrzymane w zależności od wykonawcy różne krzywe przedstawiono na rys.2. Krzywe te są nazywane krzywymi przepuszczalności selektorów. Zostały wyznaczone przez Brytyjską Rade Badań Medycznych (BMRC) - krzywa ta nazywana Jest też krzywą Johannesburską, Amerykańskie Stowarzyszenie Higienistów (ACGIH) i Komisję Energii Atomowej (krzywa Los Alamos). Przyrządy pobierające próby pyłu z powietrza winny być zaopatrzone w selektory odpowiadające Jednej z tych krzywych. W Polsce obowiązuje charakterystyka wstępnego selektora ustalona na konferencji sofijskiej w 1980r.Jest ona również przedstawiona na rys.2. W zagadnieniach wybuchowości pyłów wymiar ziarna ma istotne