Materiały konferencyjne SEP 1992

388 Underground Explołtation School * 92 wych. Gębokości otworów wyprzedzających, zgodnie z obowiązującymi przepisami, nie mogą być mniejsze, niż 4 m, przy czym wykonuje się je lub pogłębia w miarę postępu przodka. Otwory badawcze i wyprzedzające dostarczają możliwości ba- dania zawodnienia górotworu przed czołem wyrobiska oraz okreś- lenia wasności geomechanicznych przewiercanych skał. W przypadku natraf i ani a otworem na szcze1 i nę 1 ub warstwę wodonośną mi erzy sie natężenie wypływu, ciśnienie hydrostatyczne i temperaturę wo- dy oraz pobiera się jej próbkę do badań fizykochemicznych. Niezależnie od badań w otworach wiertniczych obserwuje się natężenie wypływu, temperaturę i chemizm wody wyciekającej ze stropu, spa^u i ociosów wyrobiska. W szczególnych przypadkach, gdy zachodzi potrzeba określenia pochodzenia wody dopywającej do wyrobiska, stosuje się znaczniki, którymi mogą być barwniki wykrywalne w dużym rozcieńczeniu, Jak fluoresceina, rodamina, uranina itp. lub izotopy stabilne, Jak cłirom ^^Cr, lantan ind ^^^In, stosowane w różnych związkach kompleksowych. W polskim górnictwie węglowym najszersze zastosowanie znalazł chrom w związku chelatowym z EDTA. Chrom wy- krywany jest w małych stężeniach w wodzie za pomocą atomowej spe- ktrometrii absorpcyjnej. Spośród barwników zastosowanie znalazła rodamina wykrywana za pomocą spektrokolorymetru. Obecnie coraz szerzej stosuje się w górnictwie metody geo- fizyczne. Są to głównie metody geoelektryczne i sejsmiczne, jak również sporadycznie metoda grawimetryczna. Metody geoelektryczne, oparte przede wszystkim na badaniu oporności elektrycznej górotworu, dają bardzo dobre rezultaty w lokalizowajiiu uskoków i pustek występujących w górotworze na głę— bokości do ok. 60 m, oraz uskoków mających wychodnie na niewiel- kich głębokościach. Metody sejsmiczne w górnictwie węglowym stosowane są w wyro- biskach górniczych do wykrywania i lokalizowania nieciągłości pokadów węgla (uskoki, wymycia pokadu) na wybiegach ścian eksplo- atacyjnych. Wykorzystuje się do tego celu zjawisko t.zw . fali ka- nałowej rozchodzącej się jedynie w danym pokładzie węgla. Szczególnym, bardzo ważnym zastosowaniem metod geofizycz- nych w górnictwie jest nieniszczące badanie grubości i wytrzyma-