Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 1

Underground Exploitation School '93 i piaskowców czerwonego spągowca. Miąższość złoża zmienia się od kilkudziesięciu centymetrów do kilkunastu metrów. W spągu złoża występują zawsze drobnoziarniste piaskowce o spoiwie najczęściej ilasto- węglanowym. Piaskowce te cłiarakteryzują się niską wytrzymałością. Tylko stropowa warstwa piaskowców o miąższości od około m do 1,5 m charakteryzuje się większą wytrzymałością. Lokalnie w obrębie okruszcowanycłi piaskowców białego spągowca występują strefy o bogatym spoiwie anłiydrytowym. Piaskowiec o spoiwie anhydrytowym charakteryzuje się bardzo wysokimi parametrami wytrzym^ościowymi (R^ do 130 MPa) oraz małą zawartością miedzi. Występuje on w famach zbliżonych do soczew o zmiennej długości i szerokości od około 12 do około 180 m oraz miąższości od 0,5 do 5 m, rzadziej do 15 m. Furta eksploatacyjna obejmuje we wschodniej i środkowej części obszaru złoża LGOM głównie piaskowca i warstwę łupków występującą w spągu serii dolomitowo- wapiennej. W kierunku zachodnim mineralizacja bilansowa przesuwa się w górę profilu litologicznego i w krańcowym przypadku obejmuje tylko łupki i skały dolomitowo-wa- pienne. Łupki mają niewielką wytrzymałość, natomiast skały dolomitowo-wapienne w furcie eksploatacyjnej, a szczególnie w stropie złoża, wyróżniają się wysoką wytrzy- małością. W niektórych rejonach złoża cienka plastyczna warstwa łupków ilastych zanika. Seria skał węglanowych w stropie ma miąższość na większości obszaru okc^o 70 m, dlatego stropy cłiarakteryzują się dużą wytrzymałością i sztywnością, tym bardziej że nad serią skał dolomitowo-wapiennych zalega seria skał anhydrytowych o miąższości około 150 m. Charakterystyka systemów eksploatacji Przy wybieraniu złoża rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej powszechnie stosowane są komorowo-filarowe systemy eksploatacji pozwalające na pełną mechanizację prac całego procesu wybierkowego oraz zapewniające dużą koncentrację wydobycia i wysoką wydajność pracy. Wszystkie wprowadzane nowe odmiany komorowo-filarowych systemów eksploatacji poprzedzane były rozwiązaniami analitycznymi i badaniami modelowymi. Zastosowanie systemów komoro-filarowych przy eksploatacji na tak dużej głębokości, na której filary technologiczne ulegają systematycznemu niszczeniu i pracują na froncie wybierkowym z pokrytyczną (pozaniszczeniową) podpomością, spełniając rolę podatnej obudowy podporowej stropu nieakumulującej energii sprężystej, jest dużym osiągnięciem polskiego górnictwa rud miedzi. Najnowsze rozwiązania systemów komorowo-filarowych pozwalają na utrzy- manie strat eksploatacyjnych złoża na stosunkowo niskim poziomie. Natomiast odpowiednio dobrana geometria upodabnia je ze względu na mechanizm pracy górotworu do systemów ubietkowych. generalnie systemy komorow( -filarowe w kopalniach rud miedzi stosowane są w dwóch odmianach dwuetapowej i jednoetapowej. Ze względu na likwidację przestrzeni wybranej systemy eksploatacji można podzielić na: systemy z zaw^em stropu, systemy z podsadzką hydrauliczną. 206 Tom I