Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 1

Underground Exploitation School '93 1-2 - z kwadratowymi filarami technologicznymi od 5x5 m do 10x10 m, 1-3 - z prostokątnymi filarami technologicznymi od 5 do 7 m x 16 m, I-3S - z prostokątnymi filarami technologicznymi o zmiennej szerokości od 7 do 10 m, I-S - z prostokątnymi filarami technologicznymi o zmiennej szerokości od 12 do 16 m i dhigości od 16 do 18 m. Wpływ parametrów systemów komorowo-filarowych na zagrożenie tąpaniami Podstawowymi parametrami górniczymi mającymi istotny wpływ na zagrożenie tąpaniami są: geometria systemu tj. wymiary filarów technologicznych, długość frontu eksploatacyjnego i szerokość otwarcia przestrzeni roboczej, sposób likwidacji przestrzeni wybieranej, prędkość postępu frontu eksploatacyjnego, lokalizacja i przygotowanie dróg komunikacyjnych frontu eksploatacyjnego. Wymiary filarów technologicznych uzależnione są przede wszystkim od czynników geologicznych: miąższości złoża, budowy litologicznej i parametrów wytrzymałościowych skał furty eksploatacyjnej, uławicenia stropu oraz intensywności zjawisk tektonicznych. W poszczególnych rejonach kopalń w budowie filarów wyróżnia się trzy podstawowe układy litologiczne: skały węglanowe, łupki miedzionośne, skały węglanowe, łupki miedzionośne, piaskowce, łupki miedzionośne, piaskowce. Zróżnicowanie filarów pod względem litologicznym, własności mechanicznych i sto- pnia intensywnści zjawisk tektonicznych rzutuje wyraźnie na proces ich deformacji związany ze wzrostem ciśnienia eksploatacyjnego. Pomiary kopalniane wykazują istotny udział tych czynników w zmianach zachodzących w geometrii filarów. W wyniku intensywnego niszczenia zachodzi zmniejszenie powierzchni filarów. Powoduje to znaczne poszerzenie komór i pasów, a tym samym zwiększenie powierzchni stropu przypadającego na jednostkę czynnego przekroju filara, który posiada obniżoną sztywność i podpomość. Występujący wówczas wzrost zagrożenia zawałowego komplikuje organizuję robót na froncie eksploatacyjnym i nie sprzyja likwidacji (pobieraniu) filarów w pasie przyza- wałowym, przed wymuszeniem zawału stropu, co jest przyczyną istotnego wzrostu strat eksploatacyjnych w resztkach filarów. Stąd wynika istota znaczenia takiego doboru wymiarów filarów technologicznych oraz ich usytuowania na froncie eksploatacyjnym, aby miały one wystarczającą podpomość zapewniającą stateczność przestrzeni roboczej, podatność niepozwalającą na akumulowanie energii sprężystej, a także żeby nie zachodziło ścinanie warstw stropowych na ociosach przy przesztywnieniu układu filar-strop. Opty- 210 Tom I