Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 1

Szkoła Eksploatacji Podziemnej '93 wyników pomiarów stają się faktem coraz bardziej powszechnym, a często wręcz niezbędnym podczas prowadzenia wszelkich prac inżynierskich. Tak dzieje się oczywiście również w górnictwie podziemnym, odkrywkowym oraz w budownictwie podziemnym, tzw. cywilnym. Z całą pewnością można powiedzieć, że każde nowoczesne przedsię- biorstwo poważnie traktujące swoją działalność musi obecnie uwzględnić panujący trend oraz niebywałe możliwości techniczne w zakresie pomiaroznawstwa. To wszystko ma służyć nie tylko inżynierowi do głębszego poznania istoty zjawisk fizycznych aJe człowiekowi, poprawie komfortu jego pracy oraz nade wszystko zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa. Przedmiotem niniejszego wykładu jest przedstawienie najnowszych osiągnięć, trendów i możliwości poprawy kontroli zachowania się górotworu i obudowy górniczej przy podziemnej eksploatacji złóż lub w innych wyrobiskach podziemnych. Należy podkreślić w tym miejscu, że wiele zaproponowanych tu metod badawczych, a szczególnie ich istota, nie uległy zasadniczej zmianie na przestrzeni lat. Istota postępu polega na możliwościach materiałowych zapewniających bardzo wysoką stabilność pracy urządzeń (czujników i mierników) w bardzo szerokim zakresie zmienności temperatur, wilgotności, itp.. Olbrzymie możliwości mają współczesne rejestratory danych oparte na układach cyfrowych i technice komputerowej. Wreszcie powszechność komputerów i odpowiedniego oprogramowania sprawiają, że ograni- czenia techniczne związane z pomiarami nawet w tak ekstremalnych warunkach jakie panują w kopalni podziemnej ograniczone są rzeczywiście do minimum. Pardoksalnie, niebywałe możliwości wspomnianych powyżej urządzeń kontrolno-pomiarowych idą w parze ze stosun- kowo prostą, masową i tanią technologią ich wytwarzania. Taka sytuacja powoduje, że cena sprzętu wysokiej klasy jest osiągalna nawet dla niezbyt zamożnych odbiorców. Coraz lepsze zrozumienie potrzeb w tym zakresie oraz wzrastająca powszechność zastosowań różnego typu systemów pomiarowych spowodowały powstanie wielu firm na świecie produkujących na dużą skalę specjalistyczne urządzenia pomiarowe dla potrzeb między innymi górnictwa. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że pomimo niepodważalnego postępu w technice pomiarowej nadal pewną trudność stanowi specyfika kopalni. Potencjalna możliwość wystąpienia zawału i tą- pnięcia z jednej strony jest podstawowym bodźcem do instalowania jak najbardziej pełnych systemów kontrolno-pomiarowych, które w konsekwencji mają odpowiednio wcześnie ostrzec przed zagrożeniem, a z drugiej stanowi niebezpieczeństwo całkowitego zniszczenia sieci pomiarowej. Ponadto czas użytkowania wyrobisk górniczych, (a przez to i sieci kontrolno-po- miarowej) szczególnie eksploatacyjnych jest ograniczony do kilku lub kilkudziesięciu miesięcy. Te i inne cechy powodują, że głównym „motorem" postępu w dziedzinie tzw. inteligentnych pomiarów pozostają nadal przedsięwzięcia inżynierskie czy naukowo-badawcze związane z budową głębokich magazynów podziemnych, zbiorników, sztolni hydroelektrowni czy tuneli komunikacyjnych. Wszechstronność i uniwersalność przytoczonych poniżej rozwiązań technicznych wskazuje na szansę opracowania kompleksowego systemu pomiarów w polskich kopalniach rud i węgla. Ze względu na ich relatywnie dużą wielkość ekonomiczny aspekt pomiarów w tym przypadku staje się nawet bardziej korzystny niż w innych kopalniach na świecie. Szczegółowe rozwiązania, wybrane przykłady zastosowań, możliwości i doświadczenia Sekcja II 239