Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 1

Szkoła Eksploatacji Podziemnej '93 tensometry, extensometry, konwergometry, deformometry, dylatometry, inkJinometry, pochyłomierze, szczelinometry, wkładki elastooptyczne, endoskopy, inkluzje sztywne, piezometry, dynamometry, kotwie pomiarowe, sondy radiometryczne, sondy aerometryczne, hydrauliczne głowice ciśnieniowe, siłowniki hydrauliczne. Zasady działania większości poszczególnych typów przyrządów sa znane od wielu lat i opisane w literaturze, dlatego w tym miejscu autor pragnie zwr6ci(5 uwagę jedynie na dwa przyrządy stosunkowo nowe i obecnie intensywnie wykorzystywane i usprawniane: kotwie pomiarowe i głowice ciśnieniowe. Kotwie pomiarowe mogą być typowymi kotwiami wyposażonymi dodatkowo w ele- menty mierzące wielkości przemieszczeń lub odkształceń, np.sprężynowe, wibracyjne lub tensometryczne. Służą do obserwacji zarówno stopnia obciążenia samej obudowy jak i naprężeń panujących w górotworze. Hydrauliczna głowica ciśnieniowa jest stosunkowo nowym urządzeniem pomiarowym w geomechanice. Zasada jej działania polega na wtłaczaniu odpowiedniej cieczy do otworu badawczego w określonym cyklu i powodowaniu pękania górotworu w jego otoczeniu. Następnie wprowadza się sondę umożliwiającą zlokalizowanie powstałych pęknięć. Na tej podstawie określa się kierunek i wielkość naprężeń panujących w gó- rotworze. Zaletą tej metody jest możliwość pomiaru naprężeń z powierzchni na głębokości nawet kilkuset metrów. Metoda ta zwana „hydraulic fracturing" ma coraz więcej zwolenników na świecie i jest coraz częściej wykorzystywana, szczególnie w nowo zagospodarowywanych rejonach górniczych. Przedstawione powyżej przyrządy pomiarowe mogą służyć do pomiarów ciągłych, wyko- nywanych na bieżąco (np. w trakcie drążenia wyrobiska czy podczas eksploatacji) lub też do pomiarów sporadycznych. Sporadyczny charakter mają najczęściej badania niszczące. Badania nieniszczące trwają przeważnie dłuższy okres czasu (kilka miesięcy lub lat). 2.4. Rejestracja danych Współczesna technika dysponuje wieloma rozwiązaniami umożliwiającymi odczyt i rejestrację danych doświadczalnych: 1. Odczyt bezpośredni z prostych przyrządów pomiarowych (przymiarów, manome- trów, itp.) z ręcznym zapisem zmierzonych wartości. 2, Odczyt wielkości elektrycznych a) tylko na wyświetlaczu, b) na wyświetlaczu z możliwością l)ezpośredniego wydrukowania lub zachowania w pamięci, c) z dodatkową możliwością odczytu danych przez komputer, d) z transmisją danych j miejsca pomiaru do komputera, e) z możliwością bezpośredniego odczytu w miejscu pomiaru, transmisją danych do komputera z jednoczesnym zapisem w pamięci wewnętrznej i możliwością Sekcja II 243