Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 1

Underground Exploitation Schcx>l '93 zdalnego sterowania pomiarem. Możliwe jest połączenia z komputerem w innym odległym mieście. Jest to tzw. inteligentny sposób akwizycji danych. Z punktu widzenia wygody służb pomiarowycłi najwygodniejszy jest oczywiście ostatni z wymienionycłi sposol)ów. Jednakże w praktyce, wielokrotnie wynik analizy poniesionycti kosztów zmusza do kompromisu i wybrania rozwiązań adekwatnych do sytuacji. W pewnych okolicznościach ryzyko związane ze zniszczeniem bądź utratą drogich urządzeń lub ich niezadziałaniem w krytycznej sytuacji jest zbyt duże i lepsze jest rozwiązanie nieco mniej wygodne, ale prostsze i przez to mniej zawodne. 3. Przykład kompleksowych geomechanicznych pomiarów in situ W wielu krajach na świecie (USA, Kanada, RFN, Finlandia, Szwecja, Norwegia, Francja, Włochy, i inne) kompleksowe pomiary różnorakich parametrów górotworu in situ prowadzi się z powodzeniem przy wykorzystaniu inteligentnej akwizycji danych. Nie sposób w ramach krótkiego wykładu przytoczyć wiele licznych rozwiązań techni- cznych. Dla przykładu podano jedynie, pojedynczy reprezentatywny zdaniem autora, przykład niemiecki (Heusermann i inni, 1991). W kopalni soli Asse w Niemczech, na poziomie 850 [m], prowadzono pomiary odkształceń i naprężeń w otworach o głębokości 35 [m] oraz metodami geodezyjnymi. Stosowano trzypunktowe i pięciopunktowe extensometry otworowe z włókna szklanego i metalowe z indukcyjnymi przetwornikami przemieszczeń. Extensometry stropowe i spągowe były nawiązane do ciągu poligonowego. Opracowano tu metodę pomiaru naprężeń w bezpośrednim sąsiedztwie w specjalnie przygotowanych głębokich szcze- linach, nad którymi umieszczano płaskie poduszki ciśnieniowe Glootzla lub inkluzje. Inkluzje stanowiły trzy połączone poduszki ciśnieniowe (wypełnione olejem lub rtęcią), każda o innej orientacji i na innej głębokości. Inkluzje nadają się również do pomiarów na większych głębokościach w otworze, nawet do 50 [m]. Poduszki cementuje się lub wkleja w otworach przy pomocy żywicy. Rejestracja danych odbywa się automatycznie z bieżącą, komputerowo sterowaną kontrolą procesu. Lo- kalny komputer osobisty (32 bitowy z dyskiem 20 MB) zbierał dane ze wszystkich 453 punktów pomiarowych, a następnie przesyłał do sieci komputera VAX 8650 w Hannowerze. W analogiczny sposób przesyłano dane z czujników indukcyjnych, elektrooporowych, piezoelektrycznych i czujników temperatury. Podobne systemy pomiarowe funkcjonują powszechnie nie tylko w kopalniach, ale również w innych wyrobiskach podziemnych, tunelach, magazynach, zbiornikach oraz przy monitorowaniu zachowania się górotworu w sąsiedztwie tam elektrownianych i innych ważnych budowli. Na przykład, praktycznie we wszystkich kopalniach norweskich i przy drążeniu wielu tuneli prowadzi się na szeroką skalę, dzisiaj już rutynowe, choć stosunkowo skomplikowane i wymagające doświadczenia i precyzji wykonania, pomiary naprężeń metodą obwiertu rdzenia (dwu- i trójosiowe). Rutynowe pomiary geomechaniczne 244 Tom I