Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 1

Paweł Batko O związkach pomiędzy efektem sejsmicznym strzelania a parametrami detonacji materiału wybuchowego Jednym z niekorzystnych zjawisk towarzyszących detonacji materiału wybuchowego jest rozchodzenie się w otaczającym ośrodku drgań, które w pewnych warunkach mogą powodować powstawanie różnego rodzaju szkód w obiektach i budowlach sąsiadujących z rejonem strzelań. Literatura omawiająca zagadnienia związane z powstawaniem i roz- przestrzenianiem się drgarł jest dosyć obszema, a pomimo to istnieją w wiedzy o tych zagadnieniach duże luki. Informacje przytoczone w niniejszym opracowaniu być może pozwolą na pewne uzupełnienie wiedzy o tych zagadnieniach. Problematyka drgań sejsmicznych jest czynnikiem w dużym stopniu wpływającym na technologię urabiania surowców skalnych. Pierwszym krokiem działań w tym zakresie jest zwykle wprowadzenie odpalania z opóźnieniami milisekundowymi. Po- nieważ ten krok właściwie już we wszystkich kopalniach został uczyniony, często nie pamięta się jego przyczyny. W wielu kopalniach nie jest to już wystarczające i wtedy kolejnym etapem jest określenie wielkości ładunków, które mogą być odpalane w serii i tym samym numerem stopnia opóźnienia zapalników milisekundowych. Wielkości te określa się w zależności od odległości miejsca strzelania od chronionego obiektu, po uprzednim wykonaniu serii pomiarów drgań wzbudzanych strzelaniami typowymi dla danej kopalni i opracowaniu ich wyników. Taki tok postępowania wynika z konieczności zebrania materiału doświadczalnego dla określenia wielkości pewnych współczynników występujących we wzorach wykorzystywanych przy opra- cowywaniu odpowiednich opinii. Przykładem takiego wzoru jest zależność wiążąca intensywność drgań „v" z wielkością odpalanego ładunku i odległością od miejsca strzelania do punktu obserwacyjnego „r": V = Kx r-P W równaniu tym współczynniki i określane są w trakcie opracowywania wyników wspomnianych pomiarów. W sposób jedynie pośredni uwzględniają one cha- rakterystykę ośrodka przenoszącego drgania i charakterystykę źródła tych drgań. Tak opracowane opinie zaopatrywane są zwykle w klauzule, że zmiana warunków strzelania Sekcja II 339