Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 1

Mieczysław Świetlik Wpływ zatrucia gazami postrzałowymi oraz nitroestrami załóg górniczych przy wykonywaniu robót górniczych na obniżenie kosztów urabiania Materiał wybuchowy detonując nie ulega całkowitemu rozkładowi, w następstwie czego w produktach detonacji występują gazy lub pary toksyczne. Zagadnienie gazów postrzałowych ma znane od dawna poważne znaczenie ze względu na mo- żliwość zatrucia tlenkiem lub tlenkami azotu. Wysoka toksyczność tych gazów bywa przyczyną nie tylko zachorowań, lecz także wypadków śmiertelnych w wy- niku niedostatecznego przewietrzania lub zbyt szybkiego udania się do przodku po odpaleniu znacznych ładunków materiału wybuchowego. Doświadczenia wykazują, że ilość i jakość produktów detonacji zależy zarówno od warunków, w jakich przebiega detonacja, jak i od składu chemicznego materiału wybuchowego. Znajomość wpływu różnych czynników na ilość i skład gazów toksycznych, powstających podczas detonacji materiałów wybuchowych jest konieczna dla pra- widłowej oceny ich rzeczywistego występowania i wskazania sposobów zapobiegania ich powstawaniu, a co za tym idzie i uniknięcia wypadków śmiertelnych lub zachorowań (zatruć), a nawet skrócenia czasu przewietrzania i lepszego wyko- rzystania czasu pracy, prowadzącego do obniżenia kosztów urabiania. Czynniki te scharakteryzowano poniżej. 1. Wpływ bilansu tlenowego Bilans tlenowy jest to wyrażona w procentach różnica między ilością tlenu, znaj- dującego się w składzie danego materiału wybuchowego, a tą jego ilością, która jest niezbędna do całkowitego utleniania węgla do CO2 i wodoru do H2O. Różnica ta może mieć wartość dodatnią, zerową lub ujemną. Dodatnim jest bilans denowy wtedy, gdy materiał wybuchowy zawiera nadmiar tlenu. Bilans tlenowy uważa się za ujemny, gdy ilość tlenu zawartego w materiale wybuchowym jest niedostateczna do całkowitego utlenienia wszystkich palnych pier- wiastków w nim zawartych. Zerowym nazywa się bilans tlenowy wtedy, gdy ilość tlenu zawarta w materiale wybuchowym odpowiada dokładnie ilości tlenu potrzebnej do całkowitego ustalenia wszystkich palnych pierwiastków. 378 Tom I