Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 1

Szkoła Eksploatacji P(xlziemnej '93 3. Wewnętrzna struktura płac z zasad skutecznego motywowania wyprowadzić można co najmniej dwie dyrektywy odnoszące się do wewnętrznej struktury płac: wymóg przejrzystości i prostoty systemu płac wymóg zachowania wyraźnej więzi między płacą i pracą. W dążeniu do ich realizacji pomocne będzie przestrzeganie następujących zaleceń; 1. Liczba składników płac powinna być jak najmniejsza. Płaca zasadnicza ex definitione powinna stanowić główny składnik wynagrodzenia całkowitego. 2. Każdy składnik musi służyć realizacji jasno określonego celu (zadania), który uzasadnia powołanie go do życia. 3. Należy zadbać o ścisłość powiązań każdego składnika płac z pracą, tj. jej trudnością i efektami pracy. Udział w płacach tzw. składników socjalnych jak np. deputaty, dodatki stażowe powinien być sprowadzony do minimum. Płaca wszak nie jest świadczeniem socjalnym. W chwili obecnej: udział płac zasadniczych w łącznym wynagrodzeniu w przemyśle polskim jest generalnie niski, w skrajnych przypadkach wynosił on ok. 22%; udział bodźcowych składników płac (płaca zasadnicza plus premie i nadwyżka akordowa) jest wprawdzie zróżnicowany, ale w niektórych firmach i całych gałęziach przemysłu niski i wynosi ok, 50-60%; nadmierny jest udział wszelkiego rodzaju dodatków; premie obejmują zbyt dużą liczbę pracowników i mają często charakter formalny (regulaminowy), nie powiązany elastycznie z efektami pracy; także liczba składników płac jest wciąż duża i niekiedy przekracza 30, choć przedsiębiorstwo pod^muje wysiłki w celu jej ograniczenia (S. Borkowska, Polityka...); w sektorze prywatnym - trzeba podkreślić, że liczba składników jest niewielka a udział lxxlźcowych składników sięga 100%. Istnieją zatem duże możliwości podniesienia skuteczności motywowania płacowego w sektorze państwowym - nawet bez wzrostu środków na wynagrodzenia poprzez ograniczenie liczby składników płac i włączenie ich do płacy zasadniczej. Jest to szansa dla przedsiębiorstw. Względy społeczne przemawiają za tym, aby restrukturyzacja ta - po pierwsze - nie była aktem jednorazowym, lecz rozłożonym w czasie. Po drugie - odbywało się drogą negocjacji poprzez układy zbiorowe. Wymaga to uchylenia obowiązujących aktów prawnych odnoszących się do tych kwestii i regulowania deputatów oraz innych świad- czeń zakładowych w trybie negocjacji w układach zbiorowych. Deputaty i inne świad- czenia zakładowe mieściły by się wówczas w ramach puli środków przeznaczonych Sekcja I 41