Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 1

Szkoła Eksploatacji PcKlziemnej '93 1992 r. zniesiono obowiązek informowania Izb Skarbowych o zamiarze podwy- ższania cen umownych na węgiel. 7) Kopalnie z początkiem 1990 r. rozpoczęły funkcjonowanie w warunkach gospodarki rynkowej, ale równocześnie: — wzrost cen zbytu węgla był ograniczony przez Izby Skarbowe, — wprowadzono czasowe ograniczenia w eksporcie węgla, co doprowadziło do nadmiaru węgla na rynku krajowym. Tak więc mechanizm rynkowy w odniesieniu do kopalń był w okresie 1990-1992 częściowo wyłączony w zakresie kształtowania cen rynkowych węgla. Dzisiejszą sytuację kopalń węgla kamiennego można ująć następująco: 1) Kopalnie funkcjonują jako samodzielne przedsiębiorstwa państwowe i fakt ten uniemożliwia ich przystosowanie do wymogów gospodarki rynkowej. 2) W kopalni obowiązuje samorządowy model zarządzania, co oznacza kontrolę rady pracowniczej nad zakładem. 3) Kopalnie poważnie odczuwają brak środków na inwestycje odtworzeniowe, a prze- de wszystkim na inwestycje modernizacyjne. 4) Górnictwo w chwili obecnej jako branża jest nierentowne. Dokonana w latach 1989 i 1990 likwidacja ponadkopalnianych struktur zarządzania doprowadziła do formalnego usamodzielnienia kopalń węgla kamiennego. Taką strukturę górnictwa węgla kamiennego należy uznać jednak za przejściową. Dezintegracja górnictwa węgla kamiennego, która nastąpiła w rezultacie dokonanych zmian organizacyjnych wywarła negatywny wpływ na działalność kopalń w warunkach przechodze- nia do gospodarki rynkowej. Znajduje to odzwierciedlenie szczególnie w zakresie coraz słabszej pozycji pojedynczych kopalń na rynkach zbytu, znacznego ograniczenia możliwości prowa- dzenia działalności inwestycyjnej czy braku koordynacji we wdrażaniu nowoczesnych roz- wiązań technologicznych, co powoduje nienadążanie polskich kopalń za postępem technicznym w górnictwie węglowym przodujących krajów. Dostrzegając powyższe uwarun- kowania Ministerstwo Przemysłu i Handlu oraz Państwowa Agencja Węgla Kamiennego podjęły w marcu 1991 roku prace nad przygotowaniem programu restrukturyzacji górnictwa. W wyniku przeprowadzonej przez PAWK-SA analizy opracowanych przez kopalnie programów proefektywnościowej rekonstrukcji kopalń wyodrębniono kopalnie trwale nierentowne, przeznaczone do likwidacji. Skutkiem tej analizy było postawienie w etan likwidacji siedmiu kopalń, a mianowicie: 1) W 1991 roku w Zagłębiu Wałbrzyskim postawiono w stan likwidacji kopalnie: Yictoria, Wałbrzych, Thorez z terminem zamknięcia w 1995 r., a w roku 1992 kopalnię Nowa Ruda z terminem zamknięcia w 2001 roku. 2) W roku 1992 w Zagłębiu Górnośląskim postawiono w stan likwidacji kopalnie: Saturn, Sosnowiec, Żory, z terminem zamknięcia w 1995 roku. II. Konieczność podjęcia głębokich przemian restrukturyzacyjnych w kopalniach węgla kamiennego jest spowodowana: 1) Potrzebą dostosowania kopalń do funkcjonowania w warunkach gospodarki ryn- kowej. Sekcja I 61