Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 1

Roman Magda Doświadczenia brytyjskich kopalń węgla kamiennego w zakresie restrukturyzacji i prywatyzacji 1. Krótki rys historyczny przemysłu węglowego Pod koniec XVin stulecia Wielka Brytania była arena szybkiego rozwoju przemysłu, bazującego na węglu kamiennym jako podstawowym surowcu. Okres ten nosi nazwę okresu rewolucji przemysłowej. Wzrost gospodarczy postępował poprzez cały wiek XIX i początek XX, a w obrębie zagłębi węglowych powstawało wiele ośrodków o dużym stopniu uprzemysłowienia, dającycłi zatrudnienie ogromnym rzeszom pracowników. Po akcie nacjonalizacji w 1946 roku wydobycie węgla kamiennego w Wielkiej Brytanii realizowane było poprzez kopalnie podlegające przedsiębiorstwu państwowemu, tzw. National Coal Board. W połowie lat 50-tycłi węgiel pokrywał większą część zapotrzebowania przemysłu na surowce energetyczne. W 1955 roku wydobycie węgla wynosiło 225 min ton, a bezpośrednio w górnictwie było zatrudnionycli 700 000 osób (rys. 1, 2, 3). Przemysł węglowy w tym czasie stanowił silny element politycznego i gospodarczego nacisku, ponieważ zatrudniał olbrzymią rzeszę pracowników a także był głównym dostawcą surowców energetycznycłi dla gospodarki. Pod koniec lat 50-tych i na początku 60-tych znaczenie węgla zaczęło stopniowo się zmniejszać. Wejście na rynek energetyczny taniej ropy naftowej zredukowało udział węgla w ramach popytu na pierwotne nośniki energii do niewiele ponad 40% w 1970 roku. Liczba osób bezpośrednio zaUaidnionych w przemyśle węglowym spadła do 300000 w roku 1970. Ciągłe dostawy taniej ropy i narastający w tych latach entuzjazm dla energii jądrowej jako podstawowego nośnika energii zmniejszyły zainteresowanie ośrod- ków politycznych w odniesieniu do przemysłu węgla kamiennego. Kryzys naftowy lat 1973-74, jak również strajk górników w 1974 roku zmusiły ośrodki polityczne do wnikliwego przestudiowania ekonomicznych perspektyw zago- spodarowania złóż węglowych i opracowania nowej polityki względem górnictwa. Na wielką skalę wznowiono inwestycje górnicze w ramach opracowanego wówczas tzw. ,Plan For Coal", mającego na celu zwiększenie wydobycia węgla i odzyskanie rynku Sekcja I 79