Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 2

Underground Exploitation School '93 wymowę. W praktyce jednakże zagadnienie jest bardziej skomplikowane o czym będzie mowa w następnym rozdziale. 4. Uwarunkowania kontroli stanu zagrożenia tąpaniami metodą sej smoakustyczną W prowadzeniu rutynowych obserwacji sejsmoakustycznych nasuwa się pytanie: czy można przewidzieć wystąpienie silnego wstrząsu lub inaczej, czy jest możliwa predykcja zagrożenia tąpaniami? (przez predykcję metodą sejsmoakustyczną podaną przez Hardy i Leigh- ton (1980) należy rozumieć wcześniejszą znajomość czasu i miejsca wystąpienia zniszczenia). W odpowiedzi na og^ stwierdza się, że pomimo przykładów wskazujących na mo- żliwość przewidywania miejsca i czasu wystąpienia zniszczenia problem jest daleki od rozwiązania. Aktualnie według posiadanych przez autora informacji nie został podany, sprawdzony w kopalnianych warunkach, „przepis'' postępowania dla predykcji tąpnięcia. Na dodatek zdecydowana większość literaturowych przykładów przewidywania momentu zniszczenia została stwierdzona off-łine, czyli po przeanalizowaniu rejestracji i warunków w jakich została przeprowadzona. Główną przyczyną jest niewystarczająca znajomość przebiegu procesu emisji sejs- moakustycznej w złożonym środowisku kopalnianym, gdzie istotną rolę odgrywa nie- równomierny postęp przodka w skomplikowanym polu naprężeń. Na przykład znane są fakty występowania charakterystycznych anomalii emisji sejsmoakustycznej, które po- przedzają słaboenergetyczne wstrząsy górnicze, potencjalnie nie stwarzające zagrożenia, bądź nie poprzedzają wstrząsów w bezpośrednim okresie czasu (np. do kilku godzin). W takich przypadkach „automatyczne" algorytmy interpretacji, oparte na kryteriach, mogą „widzieć" zagrożenie tąpaniami. Innymi przyczynami utrudniającymi efektywną kontrolę stanu zagrożenia tąpaniami są uwarunkowania techniczne i natury „ludzkiej". Na rysunku 1 przedstawiono zesta- wienie podstawowych elementów sejsmoakustycznego systemu kontroli zagrożenia tą- paniami w skład którego wchodzą: algorytm interpretacji, czyli sposób analizy procesu emisji sejsmoakustycznej, znajomość warunków górniczo-geologicznych w rejonie obserwacji, a mianowicie budowy geologicznej złoża, występowania zaburzeń geologicznych, przebiegu krawędzi eksploatacyjnych, położenie wyrobisk górniczych, stanu ociosów w przodku i stropu nad zrobami, miejsce i czas pracy maszyn i załogi górniczej itp. postęp przodka, a dokładniej znajomość okresu czasu urabiania (czyszczenia) łub postoju, doświadczenie w ocenie stanu zagrożenia i wiedza o mechanizmach działających w górotworze osoby prowadzącej obserwacje. 106 Tom II