Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 2

Szkoła Eksploatacji Podziemnej *93 lub " — (6) Mo = I log M o - 10,7 (Hanks i Kanamori, 1979) 4. Równowaga trwała i nietrwała w modelu poślizgu masy w przypadku przemieszczeń wzdłuż powierzchni istniejących w górotworze uskoków stan równowagi określony jest naprężeniami stycznymi i siłami tarcia. Statyczny współczynnik tarcia fi^ = tg<I>g (<3>g - kat tarcia) dla niskich wartości naprężeń normalnych jest zwykle definiowany jako (7) oznaczenia jak w nierówności (1), i wówczas maleje on ze wzrostem a^. Często zatem definiuje się go (dla wyższych wartości a „ ) nieco inaczej w oparciu o związek (8) gdzie: So - stała, można ją uważać jako siłę kohezji lub pewną naturalną wytrzymałość uskoku na ścinanie, pozostałe oznaczenia jak w (7), i wówczas wartość nie zależy od o^. Ponieważ dla skal So jest małe i dla niskich naprężeń normalnych na wartość sił tarcia silnie oddziałuje nieregulamość powierzchni uskoku, średnia wartość ii^ niewiele różni się od |i* (Goodman, 1989). Proste prawo tarcia zakłada, że w chwili rozpoczęcia ruchu przez masę M siły tarcia maleją a ścinające naprężenia dynamiczne określa zależność (Ryder, 1987, 1988; Brady, 1990) gdzie: < - dynamiczny współczynnik tarcia. (9) czyli że dla poślizgu dynamicznego kohezja znika. Spadek naprężeń Ai = t ^- t ^ j w czasie wstrząsu wynosi od 0,1 do 10 MPa i wy- znaczono to sejsmologicznych zapisów wstrząsów górniczych (Ryder, 1987, 1988). Rozważania powyższe zilustrowano na rys. 2. W warunkach południowoafrykańskich kopalni złota oszacowano O^j = 30* (jXj = 0,58) a > 30% chociaż będzie to zależeć istotnie od rodzaju skał, typu uskoku, jego wypełnienia itd. Sekcja III 135