Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 2

Underground Exploitation School '93 Można także w tych modelach uwzględniać wzrost wytrzymałości na ścinanie przy rosnącym czasie pozostawania masy w stanie spoczynku, co umożliwia modelowanie procesu tzw. „zdrowienia uskoku" czyli stopniowego odzyskiwania pierwotnych właściwości spękanego górotworu. W dalszej części pracy zostaną przeanalizowane szerzej modele uwzględniające tzw. proste prawo tarcia, gdyż aktualnie brakuje szczegółowych badań pozwalających wyznaczyć wszystkie parametry uogólnionego prawa tarcia dla różnych typów uskoków w warunkach in situ i określa się je najczęściej wyłącznie w oparciu o badania laboratoryjne (Dieterich, 1978, Tullis i Weeks, 1986; Tullis, 1988; Scholz, 1990). W przypadku modeli z prostym prawem tarcia, po przekroczeniu doraźnej wy- trzymałości na ścinanie, z punktu widzenia równowagi trwałej układu, zasadniczą rolę odgrywać będzie sposób spadku sił tarcia po inicjacji ruchu, a zatem z punktu widzenia dynamiki procesu deformacji nie wytrzymałość układu a jego stabilność będzie odgrywać zasadniczą rolę. Jeśli ten spadek zachodził będzie wolno (niska sztywność uskoku) to przy wysokiej sztywności skał otaczających (sprężyny) można uzyskać stabilny przebieg deformacji na uskoku co wykazał J. Rice (1983, Dmowska i Rice, 1986) kontrolowany w pełni działającymi na układ siłami. Jeśli zaś spadek wartości współczynnika tarcia jest skokowy to przy skończonej sztywności skał otaczających (rys. 3) układ będzie zawsze w stanie równowagi nietrwałej i przyrost deformacji przebiegać będzie skokowo z gwałtownym wyzwoleniem akumulowanej w procesie deformacji energii odkształcenia. b) \ \ \ l \ i > ^ dF \ \ \ \ \ \ |X,| < X Rys. 3. Ilustracja warunków niestabilnego (a) oraz stabilnego poślizgu (b): i - naprężenie styczne; u - przemieszczenie 138 Tom II