Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 2

Underground Exploitation School '93 Rys. 4. Asymetria brzeżnej części niecki ot«iiżeniowej eksploatacji prowadzonej w ich filarach ochronnych. Po przejściu eksploatacji jednym frontem przez filar oś szybu nie wraca do pierwotnego położenia pionowego, a zostaje po początkowym wychyleniu ku zbliżającej się eksploatacji następnie pociągnięta za oddalającą się eksploatacją* Odkształcenia pionowe po przejściu eksploatacji nie zanikają, pozostają pewne odkształcenia dodatnie lub ujemne. Tych i innych przejawów omawiana teoria nie uwzględnia. J, Litwiniszyn podał układ równśń opisujących przemieszczenia w ośrodku niejednorodnym i anizotropowym. Układ ten zawiera 63 współczynniki funkcyjne. Przy przyjęciu założeń upraszczających ilość ta redukuje się do 12, a po dalszych uproszczeniach modelu nawet do 3 współczynników. Ale nawet przy tak uproszczonym modelu Litwiniszyn [25] nie widzi możliwości określenia wielkości tych współczynników a priori przed naruszeniem górotworu eksploatacją. Były również podejmowane próby „delinearyzacji'* teorii Budryka-Knothego przez nakładanie na funkcję wpływów pewnej „funkcji delinearyzującej^'. Rozwiązanie sztuczne, nie mogące znaleźć ogólnego zastosowania. Prowadzone obecnie w Instytucie Mechaniki Górotworu badania modelowe w ośrodku sypkim rokują nadzieję rozpracowania efektów nieliniowości procesów przemieszczeń. Pozostają jednak aktualne obawy J. Litwiniszyna, czy wartości odpowiednich współ- czynników, które to wartości w górotworze są zmienne i zależą od historii eksploatacji w danym obszarze, t)ędą możliwe do określenia. Ważnym czynnikiem powodującym rozbieżności między wartościami parametrów deformacji określanych teoretycznie a stwierdzonymi w rzeczywistości jest nie uwzględ- Tiianie faktu, że przemieszczenia górotworu występują w rzeczywistości w wyniku dzia- łania szeregu przyczyn poza zasadniczą - wypełniania pustek poeksploatacyjnych. Wyniki wieloletnich obserwacji terenowych pozwalają [21] na rozróżnienie: 188 Tom II