Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 2

Szkoła Eksploiitacji Podzicmiłej '93 od góry powierzchnią skorupy ziemskiej zachowuje się jak sprężysta płyta spoczywająca na sprężystym podłożu. Podłoże to nie ma charakteru jednorodnego, różnie zachowuje się calizna pokładu, obszar zawału lub podsadzki. Wynik Sałustowicza opisujący po- wierzchnię osiadań ma postać falową, a w konsekwencji możliwość wypiętrzeń terenu. Zjawisko to było niekiedy obserwowane w praktyce, Czeczott (1957), Klenczar (1951). Można go wyjaśniać tym, że warstwy nad eksploatowanym pokładem zachowują się początkowo jak płyta, aż do momentu ich załamania. Hackett (1959, 1964) traktuje również górotwór jako ośrodek sprężysty. Przyjmując też takie założenie o ośrodku górotworu, Berry i Sales (1961) podali rozwiązania dła pełnej i niepełnej niecki osiadania. Rozwiązania te jednak nie wykazują zadowalającej zgodności z rzeczywistością. Imam'a (1965) i Kraj (1973) rozważają górotwór jako ośrodek sprężysto-lepki. Gil (1966) rozpatruje górotwór jako pasmo złożone z dwu warstw, warstwy sprężystej i spoczywającej na niej warstwie sypkiej. Rozważa to zagadnienie Dymek (1978). Trudności zastosowania metod mechaniki ośrodków ciągłych do zagadnień me- chaniki górotworu polegają na doborze równań konstytutywnych tego ośrodka. Do- starczone przez badania laboratoryjne stałe materiałowe występujące w tych równaniach nie są adekwatne w warunkach „in situ". Anizotropia, niejednorodność, nieciągłości spowodowane procesami geologicznymi, nieznajomość warunków granicznych, nieli- niowość procesów, to trudności stosowania metod mechaniki ośrodków ciągłych w mechanice górotworu. 4. Model traktujący górotwór jako ośrodek stochastyczny Równanie (4) opisujące funkcje w = w(x,z) jest tego samego typu, co równania opisujące przewodnictwo cieplne, dyfuzję, ruchy Browna z tym, że w tych ostatnich zamiast współrzędnej z występuje współrzędna czasu. Wymienione ostatnio zjawiska opisuje się modelem procesów losowych. Sugeruje to, aby przemieszczenia górotworu rozważać też jako proces. Heurezą takiego podejścia jest model losowo wędrującej cząstki. W rozważanym przypadku losowo-wędrującym elementem jest pustka powstająca na skutek wybrania elementu objętości górotworu. W rozważanym procesie każdy krok tego elementu jest niezależny od jego kroku poprzedniego (element nie posiada „pamięci" swego poprze- dniego kroku (proces Maricowa)), Litwiniszyn (1954). Proces taki może realizować zbiór różnych konfiguracji tych elementów. Konfiguracjom tym odpowiadają różne prawdopo- dobieństwa. Maksymalnemu prawdopodobieństwu odpowiada maksymalna entropia, nieo- dwracalnego procesu wędrujących losowo pustek, realizujących pole przemieszczeń górotworu. W rozważanym modelu przyjmuje się istnienie operatora, który dla zadanego warunku brzegowego przemieszczeń na ustalonym poziomie, wyznacza pole przemieszczeń na po- ziomach wyższych. O operatorze tym zakładamy, że spełnia on Sekcja IV 197