Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 2

Szkoła Eksploiitacji Podzicmiłej '93 7. Czynnik czasu Przemieszczenia ośrodka górotworu nad wyeksploatowanym obszarem są funkcją czasu. Odpowiednio do tego wielkości chjirakter>'zujace ten ośrodek, a w szczególności jego deformacje są od czasu zależne. Struktura górotworu sprawia, że pole panujących w nim naprężeń zależy nie tylko od wielkości deformacji, ale też od prędlcości ich zmian. To kolejno determinuje procesy odbywające się w górotworze, jak i na powieizchni. Przekroczenie pewnych wielkości prędkości deformacji może powodowa'^ destrukcję ośrodka. Zachowanie się obiektów na powieizchni zależy od prędkości jej deformacji. Stad znaczenie badania tzw. „czynnika czasu" w tych procesach. Zagadnienia te omawia Flaschentr^gor (1938), Kratzsch (1974). W pracach, Knolhe (1952,1953) przyjmuje prawo wzrostu tzn., że prędkość osiadania punktu powiei"zchni jest wprost proporcjonalna do różnicy wielkości między końcowym obniżeniem w^^ jakiemu ono ulega, a wielkością obniżenia w = w(t) w momencie t d w ( t ) w ( t ) - w,^ gdzie C jest wielkością stałą. Zagadnienia wpływu przesuwania się w czasie granicy eksploatacji oraz wpływu jego prędkości na kształtowanie się pola niecek osiadania w górotworze rozważano w pracach Litwiniszyn J. (1953), Lio Bco-Szen, Lio-Ko-Hua (1965), Trojanowski K. (1972/73). Zastosow;uiie tensometiów gruntowych pozwoliło na ciągły w c;;asie pomiar deformacji terenu pod wpływem ekspb: Icicji górniczej i wyznaczanie składowych tensora odkształceń powierzchni, Gustki^^yjcz (196-'!-, 1972). 8. Metody obliczeń elementów ni.:ćk osiadania Wzory opisujące pole przemieszczeń ośrodka górotworu, a w szczególności jego powierzchni zezwalają na obliczenie szcrczv eisjmentów niecki osiadania, j'.I: nachyleń, krzywizn odkształceń pionowych i poziomych, zmian tych wielkości w czasie. Pomocne temu były odpowiednie tablice funkcji, wyl:resy, nomogramy. Na skutek powstawania nowych teorii i skomplikowanych warunków eksploatacji prognozowanie ruchów górotworu natrafiło na tiudności obliczeniowe i duży wysitek obliczeniowy. Tak jest np. gdy uwzględnia się zmienność własności ośrocka od współ- rzędnej X , tzn. gdy współczynniki B , A J N [ W rów. (6) są od x zależne. Rozwiązania w tym przypadku uzyskiwano stosując analog elektryczny Smolarski- Trutwin (1960), Trutwin (1962). Innego typu analogi są oparte na za::pdach mechanicznych i fotoc::klrycznych. Przykład tych ostatnich opisują prace Kri! ich H.(1963), Greń K.(1963), Dżegniuk B., Sekcja IV 201