Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 2

Underground Exploitation School '93 1) wyznaczaniu wokół obiektu na powierzchni pasa ochronnego o szerokości od O do 30 m w zależności od jego odporności na wpływy oraz jego przeznaczenia, 2) wyznaczeniu kąta wpływów \|/ w zależności od rodzaju warstw geologicznych, a mianowicie: - dla skał luźnych = 45® - dla skał zwięzłych \\f = 65° Odłożenie katów i na przekroju pionowym określa granice filara ochronnego w złożu. Powyższe zasady okażmy się dość dobre dla płytkich złóż rud Zn i Pb. Jednak dla głębiej zalegających złóż i bardziej skomplikowanej budowy geologicznej filary wyka- zywały pewne mankamenty, pojawiły się również wiarygodne materiały obserwacyjne. W 1989 roku opracowano więc projekt nowej instrukcji, uzależniający wymiary filara również od własności wytrzymałościowych skał [3]. Zasadę kształtowania nowych filarów przedstawia rys. 5. Decydujący o rozmiarach filara kąt y określa się wzorem: i|/ = (65 + 0,15 . R,,) n (8) w którym R__ oznacza średnią wytrzymałość skał na ściskanie w [MPa] obliczoną CS wzorem: _ 1 2 n ^^ m j + m2 + . . . + m^j gdzie: m^ - miąższość danej warstwy skał. (9) Dla nowych, głęboko zalegających złóż rud miedzi zastosowano tymczasową, z 1956 roku, instrukcję wyznaczania filarów w kopalniach rud Zn i Pb. W efekcie filary okazały się za duże. Aktualnie na ukończeniu jest nowa, o wiele poprawniejsza instrukcja wyznaczania filarów ochronnych w Legnicko - Głogowskim Okręgu Miedziowym [4]. 6. Uwagi końcowe W przedstawionej publikacji zawarte są główne zasady ochrony terenów górniczych wynikające z doświadczeń uzyskanych przy dominującej w Polsce podziemnej eksplo- atacji złóż. Rozwinięta w ostatnim okresie w Polsce eksploatacja odkrywkowa (głównie odkrywki węgla brunatnego) pozwoliła na uzyskanie znacznych doświadczeń w tym zakresie. Wszystkie kopalnie odkrywkowe posiadają opracowane programy OTG, uwi- dacznia się jednak w nich specyfika indywidualna każdej odkrywki, a w szczególności rozmaitość ujemnych skutków na powierzchni terenu. W każdym jednak przypadku program OTG musi zawierać trzy podstawowe elementy, a mianowicie: inwentaryzację terenu górniczego, prognozę ujemnych skutków oraz sposoby ich przeciwdziałania i ograniczania. 224 Tom II