Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 2

Szkoła Eksploiitacji Podzicmiłej '93 3. Składniki determinujące skalę zagrożenia środowiska wodnego w otoczeniu zwałowisk odpadów górnictwa węgla kamiennego Zanieczyszczenia ługowane z odpadów można podzielić na dwie grupy: składniki rozpuszczalne, zawarte w świeżo produkowanych odpadach, składniki tworzące się w wyniku procesów fizyko-chemicznych zachodzących w bryle zwałowiska, po zdeponowaniu odpadów. Podstawowymi składnikami rozpuszczalnymi świeżych odpadów są chlorki (Cł" ) oraz równoważące je jony sodowe (Na"^ ), Chlorki w skałach karbońskich występują w formie ciekłej w postaci roztworów porowych i są genetycznie związane z wodami podziemnymi nasycającymi te skały. Zasolenie chlorkowe skał karbońskich waha się w bardzo szerokim przedziale od 0,001 do 1 % w zależności od zawartości Cl" w wodach podziemnych i wilgotności skały (Twardowska I. i inni 1988). Przy rocznej produkcji odpadów równej 60 min ton, ilościowy udział chlorków dostarczanych w ciągu roku na zwałowiska GZW wraz z odoadami wynosi 40 000 t/rok Ctab. 4). Tabela 4 A Ilość Równych składników zanieczyszczających: Q ' i S04~ w odpadach górnictwa węgla kamiennego produkowanych w ciągu rc^u w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym Roczna produkcja odpadów w GZW Zanieczyszczenia Uość zanieczyszczeń t/rok Dopuszczalne stężenie w wodach pitnych 3 * mg/dm Ilość wód mogących ulec zanieczyszczeniu w stopniu ponadnormatywnym min m /rok Składnik 2 ^wartość w skale % Produkcja gA/dobę 60 min ton a" 0,001-1 — 40 000 300 133 soi" — 20,8 450 000 200 2 300 * Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dn. 4.05.1990 „W sprawie waranków jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze". Dziennik Ustaw Nr 35, Poz.205. Znacznie większe ilości zanieczyszczeń powstają w procesie wietrzenia chemicznego odpadów skał karbońskich po ich zdeponowaniu na zwałowiskach. Wietrzenie chemiczne odpadów składa się z następujących podstawowych procesów; utleniania siarczków żelaza (FeSj), buforowania (zobojętniania wytworzonych protonów przez kationy wymienne kompleksu sorpcyjnego oraz węglany wapnia i magnezu), ługowania twOTzących się składników rozpuszczalnych przez wodę. Sekcja IV 245