Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 2

Underground Exploitation School *93 (piaskowcach, zlepieńcach), mimo że niekiedy w warunkach sprzyjających akumulacji gazu mogą powstać znaczne jego nagromadzenia - analogiczne jak w klasycznych złożach gazu ziemnego. Istnienie pułapek dla gazu w skałach płonych uwarunkowane jest tektoniką i zmiennością litologiczno-facjalną potencjalnych skał zbiornikowych oraz możliwością migracji w ich obręb gazu wydzielającego się z pokładów węgla. 2. Metanonośność skał serii węglonośnej 2.1. Węgiel jako skała metanonośna Węgiel jest zarówno skałą macierzystą dla metanu jak i jego kolektorem. W procesie uwęglenia substancji roślinnej, w zależności od zaawansowania procesu, powstaje od kilku- dziesięciu do ponad stu m^ metanu na tonę czystej substancji węglowej (bezwodnej i ł^ezpo- piołowej) i do kilkudziesięciu m^ na tonę CO oraz pewne ilości wyższych węglowodorów, wśród których dominuje etan (rys. 1, 2). Znaczna część wytworzonych gazów ulega rozproszeniu do atmosfery, w wyniku migracji Rys. 2. Wydzielenie się gazów w procesie uwęglenia w za- leżności od temperatury wg Hunta (1979) v. Decker (1986) JOD 00 • ACMj 1 J 40 Rys. 1. Ilość gazów wytworzona w proce sie uwęglenia wg Kotarby (1978). poprzez utwory przepuszczalne i za- burzenia tektoniczne. CO2 jest dodat- kowo rozpuszczany w wodach podziemnych i może także wchodzić w reakcje ze składnikami skał pło- nych (np. skaleniami w arkozach i szarogłazach). W skale macierzystej (węglu) zatrzymana zostaje tylko część tworzących się gazów. 282 Tom II