Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 2

Underground Exploitation School '93 Tensor izotropowy jest inwariantem tensora spękań, a tensor anizotropowy jego dewiatorem. Miarą anizotropii ośrodka może być średnie odchylenie kwadratowe po- wierzchni kuli wyznaczonej tensorem izotropowym od powierzchni elipsoidy. Rozpatrując odległości obu powierzchni wzdłuż osi układu związanego z kierunkami własnymi tensora można łatwo wykazać, że ich średnie odchylenie kwadratowe jest równe: 1 / A = V 1 3 (Ił) ) Jako współczynnik anizotropii ośrodka trójwymiarowego można przyjąć średniego odchylenia kwadratowego A do promienia powierzchni stosunek kulistej Dj + 1)2 + / 1 1 (12) Uj + U2 + \)3 Współczynnik anizotropii K^ , łącznie ze średnią z wartości własnych A^ , pozwalają w pełni ocenić anizotropię prędkości w badanym masywie skalnym oraz umożliwiają porównywanie stopnia anizotropii różnych masywów. 5* Wyznaczanie tensora prędkości na podstawie równań lokalizacyjnych wstrząsów górniczych. Jednym z najważniejszych skutków naruszenia równowagi górotworu robotami gór- niczymi jest występowanie wstrząsów sejsmicznych. Mogą powstawać one bezpośrednio w wyniku zmian stanu naprężenia w rejonie wyrobisk lub w efekcie oddziaływania naprężeń eksploatacyjnych z naturalnymi naprężeniami o charakterze tektonicznym wy- stępującymi w pobliżu nieciągłości tektonicznych. Ten drugi mechanizm wywduje zwykle wstrząsy wysokoenergetyczne, po których następuje seria słabszych wstrząsów tzw. afterszoków. Lokalizacja ognisk serii afterszoków może dać informację o rozmiarach strefy ogniskowej i mechanizmie powstania silnego wstrząsu (Drzęźla, Garus, 1987). Di^ęźla i Mendecki (1982) przedstawili algorytm wspólnej lokalizacji ognisk wstrząsów w którym oprócz współrzędnych ognisk poszczególnych wstrząsów wyznacza się para- metry rozkładu prędkości fal sejsmicznych. Parametry te charakteryzują wartości własne tensora prędkości drugiego rzędu oraz kierunki jego głównych osi. Algorytm lokalizacyjny polega na rozwiązaniu metodą najmniejszych kwadratów układu równan: 60 Tom II