Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 2

Szkoła Eksploatacji Podziemnej '93 / / / / , ^ \2 / , , \2 ^ O i - ^ j ] ( ^ 0 , - 1 ' ; l ^ - ^ j J + ^ + ^ ^ = 1 (13) K ? ( f : ;- fn: 1 '0/ j " 2 j l^^y" hi ^ gdzie: i ' ^'o i ' i ~ współrzędne ogniska i-tego wstrząsu w układzie współrzędnycłi związanym z kierunkami własnymi tensora prędkości; X'j , Y'j , - współrzędne stanowisk pomiarowych w tym samym układzie współrzędnycłi; t Q . - czas powstania i-tego wstrząsu; t • j - czas wejścia fali P generowanej w i-tym wstrząsie do j-tego stanowiska pomiarowego; V j , V 2 ' ^ 3 ~ wartości własne tensora prędkości Układ równań (13) musi być uzupełniony o równania transformacyjne związane z obrotem wybranego układu współrzędnycłi do położenia zgodnego z kierunkami głów- nycłi osi tensora prędkości. Obrót układu wsp<Mrzędnycli można opisać przy pomocy kątów Eulera : 9, A, które, jako nieznane parametry, będą wyznaczane przy rozwiązaniu równań lokalizacyjnych. Końcowym efektem procedury obliczeniowej łjędzie wyznaczenie położeń ognisk serii wstrząsów oraz sześciu parametrów opisujących wartości własne i kierunki głównych osi tensora prędkości. Wyznaczając składowe tensorów prędkości dla różnych serii wstrząsów występujących w odstępach czasu w tym samym rejonie możemy śledzić zachodzące w górotworze zmiany związane ze zmianami stanu naprężeń i stopniem spękania masywu skalnego. Możemy również porównywać tenswy prędkości w różnych rejonach o podwyższonej aktywności sejsmicznej oraz badać korelacje pomiędzy kierunkami osi tensora a kie- runkami występujących na danym obszarze nieciągłości tektonicznych. 6. Wyznaczanie tensora prędkości z pomiarów sejsmicznych Przeprowadzenie pomiarów sejsmicznych w kopalniach jest trudniejsze technicznie niż wykonanie badań powierzchniowych. System istniejących wyrobisk górniczych oraz ich obudowa nie zawsze umożliwiają rozwinięcie pełnych profili pomiarowych. W przeciwieństwie do innych rodzajów pomiarów sejsmicznych badania anizotropii mogą być prowadzone przy ograniczonym dostępie do badanej partii masywu. Możliwy jest pomiar prędkości w oparciu o czasy dojścia fali do jednego tylko czujnika. Tensory prędkości drugiego rzędu można wyznaczyć już na podstawie pomiarów prędkości w kilku niezależnych kierunkach, przy czym fale nie muszą być wzbudzane w tym samym punkcie. Dla zwiększenia dokładności wyznaczenia składowych tensora można wielokrotnie powtarzać pomiary, w tych samych kierunkach. Oparty na metodzie naj- mniejszych kwadratów proces aproksymacji tensora prędkości zapewnia wyznaczenie Sekcja III 61