Materiały konferencyjne SEP 1993 - tom 2

Szkoła Eksploatacji Podziemnej '93 KIERUNEK EKSPLOATACJI - luakrAi d/iołojijcych si' Rys. I. Elipsoidy deformacji gruntu: a) stan początkowy i końcowy; b) w maksimum anomalii; c) w ostatniej fazie KIERUNEK EKSPLOATACJI 10 (vA.) Rys. 2. Elipsoidy prędkości wyliczone z tensora prędkości 2-go rzędu: a) stan początkowy i końcowy; b) w maksimum anomalii; c) w ostatniej fazie anomalii; = 1000 "/s. p^eprowadzone w Piekarach Śląskich (Gu- stkiewicz, Idziak i inni, 1988). Ich celem było określenie odkształceń i zmian własno- ści fizycznych w przypowierzchniowych warstwach górotworu, spowodowanych po- stępującą, głęboką eksploatacją ścianową. W ramach tych badań prowadzone były po- miary anizotropii sejsmicznej w kierunku równoległym i prostopactiym do kierunku eksploatacji. Stwierdzono, że zmiany zacho- dzące w skałach przypowierzchniowych mają charakter cyklicznych anomalii nakła- dających się na systematyczne zmiany zwią- zane z wykształcaniem się niecki osiadania. Anomalie te występowały w początkowej fazie tworzenia się niecki, w fazie najwię- kszych prędkości osiadania, oraz w fazie stabilizowania się niecki. Tensor prędkości wyznaczony z pomiarów anizotropii sejsmi- cznej był w tym przypadku dwuwymiarowy ze względu na płaski rozstaw pomiarowy. W fazie początkowej dłuższa oś tensora zo- rientowana była w kierunku równoległym do kierunku eksploatacji, a współczynnik anizotropii charakteryzował się małą warto- ścią. W okresie narastania anomalii następo- w i obrót tensora prędkości i wzrost współczynnika anizotropii. W okresie zani- kania anomalii tensor prędkości powracał do stanu wyjściowego a współczynnik ani- zotropii malał. Stan deformacji gruntu w różnych fazach anomalii przedstawiono na rys. 1. Zmiany tensOTa prędkości ilustruje rys. 2, na którym pokazano azymutalne roz- kłady prędkości będące jego obrazem geometrycznym, w okresach regularnych i anomalnych zmian defOTnacji powierzchni. Zachowanie tensora prędkości powiązano na gruncie modelu dylatacyjnego z ewolucją spękań w masywie. Na dużym obszarze, obejmującym również rejon badań, stwierdzono dwa główne systemy spękań. Jeden z nich odpowiadał kierunkowi eksploatacji, drugi był do niego prostopadły. Zmiany tensora prędkości w okresie występowania anomalii świad- czyły o powstawaniu bądź rozwieraniu istniejących szczelin o biegu prostopadłym do kie- runku eksploatacji, z jednoczesny/n zaciskaniem szczelin o biegu równoległym. Towarzyszył Sekcja III 63