Jan Kostrz - Głębienie szybów

211 GŁĘBIENIE SZYBÓW – JAN KOSTRZ Jeżeli z obliczenia wg wzoru 3.18 wynika wartość p < 0, oznacza to brak ciśnienia bocznego. Obudowa w zasadzie jest niepotrzebna, a daje się ją tylko ze względów technologicznych. Gdy na całej głębokości szybu istnieje kilka warstw wsporniko- wych, wtedy ciśnienie boczne należy liczyć dla każdego układu warstw oddzielnie. W skałach zwięzłych należy również obliczyć głębokość krytyczną, w obrębie której teoretycznie nie jest wymagana obudowa, gdyż cylinder skalny, który tworzy strefę podwyższonych naprężeń obwodowych wokół szybu (Rys. 3.11), wystarcza- jąco przeciwstawia się ciśnieniu bocznemu. To zmniejszenie ciśnienia bocznego na ściany szybu jest wynikiem korzystnych naprężeń powstających wskutek sił spójno- ści (kohezji) w górotworze spoistym. Głębokość krytyczną H kr , w zasięgu której obudowa wymagana jest tylko ze względów izolacyjno-technologicznych (umocowanie belek zbrojenia szybowego), oblicza się wg wzoru:       ϕ− ⋅ g ⋅ = 2 90 ctg R4 H r kr , (3.28) gdzie: R r – doraźna wytrzymałość skały na rozciąganie, MPa (T/m 2 ), g – ciężar objętościowy skały, N/m 3 (T/m 3 ), φ – kąt tarcia wewnętrznego (oporu), stopnie. Występujące we wzorze wielkości R r , g i φ należy przyjmować dla warstwy naj- słabszej pod względem wytrzymałościowym. Dla uzyskania właściwej głębokości krytycznej wytrzymałość skał na rozciąga- nie R r powinna być ustalona laboratoryjnie. Gdy nie można jej tak określić, należy obliczyć ją wg wzoru: 25 R R c r = , (3.29) gdzie R c oznacza wytrzymałość skały na ściskanie, MPa (kG/cm 2 ).