Jan Kostrz - Głębienie szybów

33 GŁĘBIENIE SZYBÓW – JAN KOSTRZ Dalszymi względami, które przemawiają za stopniowym ograniczeniem budowy szybów o przekroju prostokątnym z obudową drewnianą, są krótki czas trwałości obudowy (10 do 20 lat) oraz duże koszty remontu obudowy. Należy jednak zaznaczyć, że prostokątny kształt szybu charakteryzuje się naj- korzystniejszym wykorzystaniem poprzecznego przekroju szybu pod względem rozmieszczenia w nim naczyń wyciągowych, przedziału drabinowego, przedziałów rurowego i kablowego. Wykorzystanie poprzecznego przekroju szybu określane jest stosunkiem jego po- wierzchni użytkowej do całej powierzchni przekroju szybu. Jeżeli przyjmie się, że stosunek ten dla szybów o przekroju prostokątnym wynosi 1,0, to stosunek ten dla innych przekrojów przyjmuje się wg tablicy 1.1. Tabl. 1.1. Wykorzystywanie tarczy szybów o różnych przekrojach poprzecznych Przekrój szybu Stosunek wykorzystania Tarczy szybu Prostokątny Beczkowy Eliptyczny Okrągły 1,00 0,78 0,73 0,70 Z tablicy 1.1 wynika, że dla umieszczenia w szybie okrągłym takich samych urządzeń jak w szybie prostokątnym trzeba wykonać ok. 30% więcej wyłomu i obu- dowy niż przy przekroju prostokątnym. Z tych względów nawet obecnie stosuje się w państwach zachodnich (RFN, Bel- gia) pogłębianie szybów już istniejących do znacznych głębokości o przekroju pro- stokątnym. Nowe szyby o przekroju prostokątnym zgłębiono również w latach 70. ubiegłego wieku w Afryce Południowej. Jakkolwiek pod względem rozmieszczenia urządzeń w tarczy szybu przekrój prostokątny jest najkorzystniejszy, to jednak pod względem wentylacyjnym kształt prostokątny, zwłaszcza z obudową drewnianą, jest mniej korzystny niż przekrój okrągły, ze względu na większy opór dla przepływającego powietrza. Opór stawiany przez ściany szybu przy przepływie powietrza zależny jest zarów- no od kształtu poprzecznego przekroju szybu, jak i od jego wyposażenia i materiału obudowy.