Jan Kostrz - Głębienie szybów

36 Rozdział 1. Wiadomości ogólne szybów ze względów wentylacyjnych oraz koncentracji wydobycia uległy znaczne- mu zwiększeniu. Średnice szybów w świetle wynoszą najczęściej 7,5, 8,0, a nawet 9,0 m. Również ze względu na konieczność stosowania coraz grubszych obudów w po- garszających się warunkach hydrogeologicznych i geotechnicznych średnice szy- bów w wyłomie uległy także znacznemu zwiększeniu. Dotyczy to również budowanych kopalń rud miedzi, chociaż ze względu na cię- żar właściwy wydobywanego minerału i mniejsze naczynia wyciągowe szyby mogą mieć mniejsze średnice. Ze względu na nachylenie osi podłużnej szyby dzieli się na (Rys. 1.1): − pionowe, − pochyłe. Bardzo często nazwa szybu związana jest z jego funkcjonalnym przeznaczeniem w okresie eksploatacji, np.: − szyb wyciągowy lub wydobywczy; szyb zaopatrzony w urządzenie wyciągo- we do ciągnienia urobku, materiałów lub jazdy ludzi; − szyb pomocniczy lub materiałowy; szyb spełniający pomocnicze zadanie w czasie eksploatacji; służy do opuszczania materiałów i sprzętu, doraźnej jazdy ludzi i wydobywania urobku; jest on najczęściej szybem wydechowym; − szyb wydechowy, powietrzny lub wentylacyjny; szyb, którym zużyte powie- trze wydostaje się z kopalni; połączony jest on najczęściej na powierzchni z wentylatorem zasysającym powietrze z kopalni przez kanał wentylacyjny i szyb; szyb powietrzny wyposażony w wentylator nazywa się wentylacyj- nym; − szyb podsadzkowy; szyb, którym opuszczany jest z powierzchni na dół kopal- ni materiał podsadzkowy; − szyb wdechowy; szyb, którym powietrze wpływa do kopalni; jest on najczę- ściej również szybem wyciągowym; − szyb centralny; szyb mający dominujące znaczenie w wydobyciu urobku; jest to szyb wyciągowy; − szyb peryferyjny; szyb położony w pobliżu granicy obszaru kopalni; najczę- ściej jest to szyb wentylacyjny; czasem może to być również szyb zjazdowy;