Jan Kostrz - Głębienie szybów

414 Rozdział 5. Urządzenia do głębienia szybów i operacje pomocnicze Do wiercenia otworów stosuje się najczęściej wiertła stalowe sześciokątne, drą- żone, z sześciokątnym uchwytem 1’’ (ok. 26 mm). Ostrze wiertła uzbrojone jest we wkładkę z węglików spiekanych. Kąt zaostrzenia ostrza z wkładkami z węglików wynosi 95 do 120°, zbieżność ostrza 5 do 6°, grubość płytki 4 do 13 mm. Wymiary stosowanych wierteł przedstawiają się następująco: – długość wiertła, m 0,8; 1,6; 2,4; 3,2; 4,0; 4,8; 6,4 – średnica (szerokość) wiertła, mm 42; 41; 40; 38; 38; 37; 35. W praktyce zagranicznej, a zwłaszcza w ZSRR, do wiercenia otworów przy głę- bieniu szybów stosuje się żerdzie i zdejmowane koronki. Średnice stosowanych ko- ronek wynoszą 45, 48, 52, 55 i 58 mm. W Polsce tego rodzaju wiercenie nie przyjęło się. Wiercenie otworów wykonuje się obecnie po całkowitym załadowaniu urobku i oczyszczeniu dna szybu i odłamków skały oraz usunięciu naruszonych a niecałko- wicie odspojonych warstw. Po wyznaczeniu kręgów otworów strzałowych w stosunku do pionu centralnego zgodnie z metryką wiertniczą wierci się poszczególne otwory, poczynając od środka lub od ścian szybu. W trakcie wiercenia stosuje się stopniowanie wierteł od 0,8 m do żądanej głębo- kości. Powietrze sprężone z pionowego przewodu rurowego doprowadza się na dno szybu dwoma wężami. Dolne końce węży zaopatrzone są w rozdzielacze, do których podłącza się wężami gumowymi poszczególne wiertarki. Wiercenie otworów strzałowych jest jedną z najbardziej pracochłonnych czyn- ności (20 do 30%) w cyklu głębienia szybu. Indywidualne (pojedyncze) wiercenie otworów wymaga najliczniejszej załogi. Jest przy tym pracą niezdrową ze względu na wibrację, zapylenie powietrza i hałas. Górnicy zobowiązani są przy tej pracy sto- sować maski przeciwpyłowe oraz tłumiki hałasu. Wiercenie otworów na mokro eli- minuje wprawdzie zapylenie, ale jest kłopotliwe, a załoga narażona jest na rozbryzg płuczki. Z tych też względów czynione są próby zespołowego wiercenia otworów strzałowych. Radzieckie urządzenie mechaniczne do zespołowego (Rys. 5.37) wiercenia otwo- rów strzałowych typu BUKS-1 składa się z zawiesia 1, kolumny rozsuwnej 2, lewara