Jan Kostrz - Głębienie szybów

441 GŁĘBIENIE SZYBÓW – JAN KOSTRZ Rys. 6.10. Głębienie szybów z zastosowaniem otworów o dużej średnicy w obu szybach 6.2. Ręczne urabianie i ładowanie skały Ręczne urabianie i ładowanie skały stosuje się obecnie rzadko i to tylko w skałach sypkich, plastycznych i luźnych. Przypadki takie zachodzą przy głębieniu szybu w warstwach utworów czwarto- i trzeciorzędowych. Czasami również skały karboń- skie (miękkie węgle i łupki) urabia się ręcznie. W górnych warstwach nadkładowych, gdy piaski, gliny i iły nie wykazują dużej zwięzłości, urabianie ręczne (rydlami) jest uzasadnione ekonomicznie. Należy jed- nak stwierdzić, że ten sposób urabiania nie jest najłatwiejszy ze względu na małą spoistość skał, co powoduje osuwanie się ociosów. Zwykle prace urabiania organi- zuje się tak, że wpierw wybiera się skałę pośrodku szybu na głębokość rydla (0,3 do 0,5 m), a następnie posuwa się ekscentrycznie od środka ku ociosom szybu. Przy zwięzłych przerostach stosuje się kilofy jednostronne. Po wybraniu skały w świetle szybu na głębokości 1,20 do 1,50 m przystępuje się do wybierania skały pod murem. W zależności od przyjętego sposobu urabiania skałę urabia się segmentami bądź też wybiera się ją na całym obwodzie pod murem. Obecnie ręczne urabianie skały rydlem zastępuje się urabianiem młotkami pneu- matycznymi zaopatrzonymi w groty łopatkowe lub spiczaste. Zazwyczaj do urabia- nia skały w dnie szybu stosuje się młotki ciężkie, a do wyrównania ociosów – młotki