Jan Kostrz - Głębienie szybów

444 Rozdział 6. Urabianie skał Dużym utrudnieniem przy głębieniu szybu w skałach gliniastych i ilastych jest woda. Spływająca na dno szybu woda oprócz pęcznienia iłów powoduje powstanie błota, które oblepia zarówno narzędzia, jak i kubeł utrudniając wysypywanie skały. Za prawidłową organizację pracy należy przyjąć podział załogi na urabiających i ła- dujących. W przypadku miękkiej skały stosunek liczby urabiających do ładujących powinien wynosić 1 : 2, przy średnich 1 : 1, a przy bardziej zwięzłych 2 : 1. Prawidłowo zorganizowane urabianie młotkami pneumatycznymi daje dobre efekty i zapewnia pracę bez przerw. Średnie postępy głębienia szybów wynoszą w tych przypadkach od 25 do 30 m/miesiąc, a maksymalnie – od 50 do 60 m/miesiąc. Ręczne ładowanie urobku w szybach przy urabianiu skały materiałami wybu- chowymi stosuje się obecnie bardzo rzadko. Zostało ono wyeliminowane przez ła- dowanie mechaniczne. Tylko w wyjątkowych przypadkach, np. przy pogłębianiu niewielkich odcinków szybu (rząpi, zdejmowaniu półek skalnych, małych wlotów podszybi i komór), gdy nie ma możliwości zabudowania ładowarek mechanicznych, stosuje się ładowanie ręczne. Ręczne ładowanie urobku w przodku szybowym roz- poczyna się od ładowania do kubłów dostatecznie rozdrobnionego urobku. W czasie tej czynności część załogi rozbija młotkami pneumatycznymi duże, niedostatecznie rozdrobnione bryły skalne. Urobek ładuje się łopatami (tzw. do kamienia); ich ładowność wynosi ok. 8 kg, a ich masa – 2 kg. Stylisko do łopaty o przekroju okrągłym powinno być wykonane z drewna bukowego, jesionowego lub akacjowego. Stylisko powinno być wycięte z calizny pnia równolegle do włókien. Wydajność pracy przy ręcznym ładowaniu urobku skalnego do kubłów zależy od stopnia i równomierności skały, wysokości kubła, dopływu wody do przodku, odpowiednich narzędzi i organizacji pracy. Największą wydajność ładowania uzy- skuje się przy drobnym jednolitym urobku, który można bezpośrednio (w całości) ładować łopatami do kubła, i przy dużych kawałach skały, które można ładować do kubła rękami. Zwiększenie wysokości kubła powoduje zmniejszenie wydajności ładowania. W celu ułatwienia ładowania i zwiększenia wydajności stosuje się kubły niskie, lecz o większej średnicy. Dobre rezultaty daje również wybranie na początku ładowania wgłębienia w masie urobku, w które ustawia się kubeł po spuszczeniu go na dno szybu. Siąpienie wody w szybie, jak również spływanie jej strugami po