Jan Kostrz - Głębienie szybów

62 Rozdział 2. Prace geologiczno-badawcze 2.2. Przegląd stosunków hydrologicznych w polskich okręgach górniczych 2.2.1. Złoża węgla kamiennego 2.2.1.1. Górnośląskie Zagłębie Węglowe Węgiel kamienny w Polsce wydobywany jest w ogromnej większości w Górnoślą- skim Zagłębiu Węglowym (GZW). W zagłębiu tym zlokalizowana jest większość czynnych i nowo budowanych kopalń. GZW stanowi nieckę otwartą ku południowemu wschodowi z osią wydłużoną zgodnie z biegiem Sudetów. Znaczne masy nadkładu nie zezwalają na definitywne ustalenie granic, szczególnie od południa, gdzie karbon produktywny przykryty jest przez grubą serię utworów kredowych i trzeciorzędowych przewalonych z południa na obszar zagłębia. Ogólna grubość karbonu produktywnego wynosi w zachodniej części GZW ok. 6000 m, w kierunku wschodnim zaś zmniejsza się stopniowo do ok. 2400 m, przy czym redukcji ulegają partie dolne. Pokłady węgla występują na ogół naprzemianlegle z warstwami łupków i pia- skowców. Tektonika GZW. Zaleganie warstw w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym cha- rakteryzuje się dużym urozmaiceniem. Wyróżnić należy zwłaszcza sfałdowania i uskoki. Zaburzenia te związane są z ruchami górotwórczymi Sudetów i Gór Świę- tokrzyskich. W związku z wywieraniem nacisku z zachodu, ze strony Sudetów, na serie produktywne karbonu, powstały fałdy o przebiegu południowo-zachodnim i północno-wschodnim. Nacisk z północnego-wschodu ze strony Gór Świętokrzy- skich doprowadził do wytworzenia fałdów o kierunku północno-zachodnim i połu- dniowo-wschodnim. Kierunki tych dwóch zasadniczych linii sfałdowań w zagłębiu są zatem do siebie prostopadłe. Sfałdowania w kierunku południowo-zachodnim i północno-wschodnim mają zasadnicze znaczenie w zachodniej części zagłębia, przylegającej do Sudetów, pod- rzędną zaś we wschodnich jego częściach. I na odwrót – sfałdowania o kierunku