Jan Kostrz - Głębienie szybów

72 Rozdział 2. Prace geologiczno-badawcze W północno-środkowej części zagłębia, gdzie istnieje wiele kopuł, stosunki wod- ne są dużo korzystniejsze, lecz obszary te w znacznej mierze są już wyeksploato- wane. W południowo-zachodniej części GZW, gdzie nakład mioceńskich iłów jest znaczny i wynosi przeciętnie po sto kilkadziesiąt metrów, infiltracja wody do warstw karbońskich odbywa się przez bardzo cienkie wkładki utworów piaszczystych. W warstwach iłołupków na ogół dopływ wody nie jest duży, czasami jednak woda wykazuje dość znaczne ciśnienie hydrostatyczne. Są to przeważnie wody reliktowe, pozostałości mórz mioceńskich, które po przeniknięciu do skał karbońskich uległy zmineralizowaniu i zgazowaniu. Zgazowanie wód przyczynia się do tego, ze wody te wykazują silne ciśnienie hydrostatyczne. Wykazują one również silne zasolenie. Normalnie w czasie głębienia szybów zwykle ma się do czynienia z dopływami wód w utworach karbonu od 200 do 500 dm 3 /min. W przypadku głębienia szybów w pobliżu szczelin uskokowych dopływ wód może być wielokrotnie wyższy. W obszarach rejonu południowo-zachodniego w utworach karbońskich spoty- ka się metan. Występuje on zwłaszcza w pokładach węgla, piaskowcach i łupkach, w stropie lub w spągu pokładów węgla i w szczelinach uskokowych. W przypadku równoczesnego występowania przypływu wód stanowi on bardzo dużą przeszkodę podczas głębienia szybów ze względu na konieczność stosowania do odwadniania szybów urządzeń ognioszczelnych. Ocena metod głębienia szybów w GZW ze względu na stosunki hydrogeologiczne Budowa nowych kopalń węgla obejmuje obszary południowo-zachodnie i połu- dniowo-wschodnie zagłębia. Uwzględniając opisane stosunki hydrogeologiczne, głębienie szybów zarówno w części nadkładowej, jak i w karbonie odbywa się w niekorzystnych warunkach. Ze względu na silną zmienność strukturalną skał i stosunków hydrogeologicz- nych dla każdego projektowanego szybu konieczne jest wykonanie specjalnego wiercenia badawczego, określającego zaleganie warstw, ich rodzaj, strukturę, upad, dopływ wody, ciśnienie hydrostatyczne wody i jej skład chemiczny.