Jan Kostrz - Głębienie szybów

83 GŁĘBIENIE SZYBÓW – JAN KOSTRZ Miocen (tzw. formacja burowęglowa) reprezentowany jest przez iły piaszczyste, pylaste oraz piaski i żwiry. W środkowej i dolnej partii warstw miocenu zalegają pokłady węgli brunatnych. Istnieje duże zróżnicowanie wykształcenia litologiczne- go poszczególnych warstw. Iły i gliny mioceńskie, zielonkawo-szare lub niebieskie, są niekiedy silnie zapiaszczone lub poprzewarstwiane wkładkami pylastymi. Utwo- ry ilaste są łatwoplastyczne, a na kontakcie utworami zawodnionymi przechodzą w stan plastyczny i płynny, wykazując równocześnie zdolność do pęcznienia. Piaski w utworach mioceńskich barwy biało-szarej złożone są z różnoziarni- stych kwarców. Żwiry są drobnoziarniste z domieszką frakcji piaszczystych. Węgle brunatne tworzą pokłady o zmiennej grubości dochodzącej do 20 m. Istnieje wiele odmian węgli lignitowych, ziemistych oraz przejściowych do utworów ilastych ze znaczą domieszką części organicznych. Liczba pokładów węgla oraz ich położenie stratygraficzne są różne. Miąższość serii trzeciorzędowych wynosi od 179 do 490 m. Średnia miąższość w okręgu oceniana jest na 318 m. Trias. Reprezentowany jest przez utwory dolnego triasu, tzw. pstrego piaskowca. Występują one na całej powierzchni okręgu z wyjątkiem pewnych partii w sąsiedz- twie wału przedsudeckiego. Zbudowane są z drobno- i średnioziarnistych piaskow- ców arkozowych, dość zwięzłych, porowatych, barwy czerwonej, szarej lub zielon- kawej. Wykształcone są w postaci naprzemianległych przewarstwień piaskowców z ławicami ilastymi. Skład ziarnowy wykazuje 50 do 75% ziarn kwarcu o średnicy od 0,01 do 0,3 mm oraz od kilkunastu do 40% skaleni zbliżonych budową do kwar- ców. Spoiwo jest przeważnie ilaste, ilasto-żelaziste, niekiedy ilasto-węglowe lub gipsowe. W piaskowcach spotyka się cienkie wkładki iłołupków czerwonych lub zielonych. Miąższość serii wynosi od 200 do 270 m, ale w rejonie kopalni Lubin wynosi 85 m, a Polkowic I – 155 m. Utwory pstrego piaskowca można zaliczyć do skał średniomocnych wg skali Protodiakonowa. Wśród tych piaskowców zalegają piaskowce bardziej kruche i po- rowate. Na kontakcie z trzeciorzędem piaskowce są słabo zwięzłe. Wraz z głęboko- ścią zwięzłość piaskowców wzrasta. Perm. Reprezentowany jest przez utwory cechsztynu górnego (seria iłołupkowa i anhydrytowa), cechsztynu środkowego i dolnego (seria węglowa i seria łupków marglistych).