Jan Kostrz - Głębienie szybów

94 Rozdział 2. Prace geologiczno-badawcze 2.2.6. Złoża rud cynkowo-ołowiowych Złoża rud cynku w okręgu górnośląskim charakteryzuje bardzo silne zawodnie- nie. Zalegają one w triasowych dolomitach kruszconośnych. Dolomity te wykazu- ją znaczną szczelinowatość, co sprzyja powstawaniu dużych zbiorników wodnych. Wody zawarte w zbiornikach mają zwierciadło swobodne. Grubość warstw dolo- mitu dochodzi do 100 m. Utwory te stanowią nadkład złóż węglowych. Głębienie szybów wymaga stosowania metod specjalnych, takich jak mrożenie górotworu lub też wiercenie. 2.3. Wiercenie otworów badawczych pod szyby 2.3.1. Założenia dla wierceń Wiercenie otworu badawczego pod szyb jest jedną z zasadniczych czynności zwią- zanych z głębieniem szybu. Założenia, jakimi należy się kierować przy odwiercaniu otworu badawczego pod szyb, zostały już omówione we wstępie do rozdziału 2. Na podstawie ogólnej znajomości geologicznej obszaru i wyników wierceń rozpoznaw- czych złoża dla każdego wiercenia badawczego pod szyb ustala się założenia i kon- kretyzuje zadania, na które wiercenie na podstawie specjalnego rozeznania powinno dać odpowiedź. 2.3.2. Rodzaje wierceń Otwory badawcze pod szyby można wiercić: − ręcznie – gdy głębokość otworu nie przekracza 50 m i przy skałach słabo- zwięzłych, − mechanicznie – gdy głębokość otworu jest większa niż 50 m i przy skałach zwięzłych. Wiercenie mechaniczne może być obrotowe, z zastosowaniem płuczki wodnej lub sprężonego powietrza z pobieraniem rdzenia. Dla wierceń badawczych pod szy- by stosuje się najczęściej wiercenie „na sucho”. Wiercenia z płuczką stosowane są w tych przypadkach, gdy głębokość otworu wynosi ponad 300 m i gdy nie ma tech- nicznych możliwości odwiercenia otworu „na sucho”. Przy wierceniach badawczych pod szyby stosuje się następujące rodzaje wierceń: