Materiały konferencyjne SEP 2019

1. WPROWADZENIE Systemy radiokomunikacyjne w kopalniach podziemnych powinno stosować się wszędzie tam, gdzie istnieje konieczność porozumiewania się z górnikami, których charakter pracy związany jest z przemieszczaniem się w wyrobiskach. Dotyczy to w szczególności: – maszynistów lokomotyw (przewodowych czy bezprzewodowych), – kierowców maszyn samojezdnych, – kierujących ciągnikami kolejek podwieszanych czy spągowych. Przepisy dopuszczają (§ 766 RME) [6] by, jeżeli nie jest możliwe zastosowanie systemów ra- diowych umożliwiających ciągłe porozumiewanie się maszynisty lokomotywy z dysponentem ruchu zasady tej łączności określił kierownik ruchu zakładu górniczego. Już od wielu lat istnieją możliwości techniczne realizacji tego zapisu [4]. Niestety wiele pol- skich kopalń tylko w niewielkiej części wyrobisk z transportem kołowym stosuje systemy łączności radiowej, a pozostałych wyrobiskach stosowane są różne tymczasowe rozwiązania, które nie dopowiadają współczesnym możliwością technicznym realizacji łączności radiowej w kopalniach. Brak łączności radiowej z maszynistą może stanowić poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa nie tylko samego kierującego tym pojazdem. Służby nadzoru górniczego powinny zwracać większą uwagę na ten problem, że skoro od wie- lu już lat są możliwości techniczne realizacji tego rodzaju łączności radiowej, to niestosowanie tego rodzaju systemów stanowi duże zaniedbanie i lekceważenie problemu bezpieczeństwa nie tylko w transporcie szynowym, ale i we wszelkiego rodzaju pracach wielu brygad górniczych i technicznych, jakie są codziennie wykonywane na drogach odstawy kołowej. 2. MOŻLIWOŚCI REALIZACJI SYSTEMÓW RADIOWYCH W KOPALNIACH 2.1. Uwarunkowania środowiskowe Radiowe systemy telekomunikacyjne eksploatowane w kopalniach określa się często jako bez- przewodowe. Nie jest to zawsze słuszne, ponieważ z wyjątkiem systemów bliskiego zasięgu (kilkadziesiąt do kilkuset metrów) dla funkcjonowania systemu radiokomunikacyjnego nie- zbędna jest przede wszystkim odpowiednia przewodowa infrastruktura teletransmisyjna, taka jak np. [3]: – przewód promieniujący, – łącza przewodowe (miedziane, światłowodowe) łączące punkty dostępowe Wi-Fi z urzą- dzeniami stacyjnymi. Dla systemów radiowych środowisko techniczne podziemnych zakładów górniczych stwarza wiele dodatkowych ograniczeń i uwarunkowań, które związane są z następującymi czynnika- mi: [8] – Przeciwwybuchowością. W kopalniach zagrożonych wybuchem metanu radiowe urządzenia dołowe oraz interfejsy dołowe powierzchniowych systemów radiokomunikacyjnych powinny być przeciwwybuchowe umożliwiające ich pracę w dowolnej koncentracji metanu. Stopień ochrony obudowy urządzeń radiowych powinien wynosić minimum IP54. – Strukturą wyrobisk. Małe poprzeczne wymiary wyrobisk górniczych w stosunku do ich wymiarów podłużnych (do kilku kilometrów) stwarza konieczność stosowania określonych struktur sieci teletransmisyjnych dla systemów radiowych. – Środowiskiem elektromagnetycznym. W wyrobiskach występuje duże nagromadzenie (w ogra- niczonych przestrzeniach) sieci i urządzeń elektroenergetycznych o dużych mocach; sieci radiowe oraz elektroenergetyczne na długich odcinkach są prowadzone równolegle w nie- wielkiej odległości ograniczonej wymiarami poprzecznymi wyrobisk.