Materiały konferencyjne SEP 2020

Dla węgla tworzącego skały ociosowe współczynnik zmniejszenia wytrzymałości w fazie projektowania nowego wyrobiska k oc = 0,8 do 0,6. k t – współczynnik uwzględniający czasową zmianę wytrzymałości skały. Uwzględniając duży wpływ rodzaju skały na zmianę wytrzymałości w czasie wyróżniono dwie ich grupy: (należy tu zauważyć, że zmiana parametrów geotechnicznych w tym wytrzymałości skał w czasie objawia się w wyrobisku jego konwergencją czasową). W uproszczonych modelach dla podstawowych rodzajów skał współczynniki osłabienia wynoszą: - piaskowce, łupki piaszczyste, mułowce; dla czasu (t w latach) istnienia wyrobiska: k tRc(p,łp) = -0,086 l n ( t )+0,8997 (12) - łupki ilaste, iłowce: k tRc(ł,ił) = 0,814 t -0,188 (13) W praktyce spadek wytrzymałości skały w czasie osiągać może większe wartości, które w metodzie wymagają uwzględnienia podzielności skał. k w – współczynnik uwzględniający wpływ zawilgocenia wodą skały na jej wytrzymałość - dla warunków gdy strop wyrobiska jest zamoknięty wartość współczynnika k w = r - dla warunków stropu suchego k w = 1. gdzie: r – współczynnik rozmakalności skał określony w badaniach laboratoryjnych Kidybiński (1982). k d – współczynnik degradacji (zniszczenia) struktury skały poddanej oddziaływaniu ciśnienia eksploatacyjnego lub zaburzeń tektonicznych. Współczynnik degradacji (zniszczenia) struktury skały k d poddanej oddziaływaniu ciśnienia eksploatacyjnego oraz miejsca lokalizacji wyrobiska w stosunku do wybranej części złoża należy określić drogą doświadczeń. Jego wartość współczynnika waha się w granicach k d = 1 – 0,50,. W praktyce korzystnie jest przeprowadzić badania laboratoryjne parametrów wytrzymałościowych. Dla prowadzenia robót w strefach zaburzeń tektonicznych np. uskoków, przegięć skał, fleksur itp. również dochodzi do zmniejszenia wytrzymałości skał, którą przykładowa dla skał w strefach uskokowych wartość współczynnika osłabienia przyjmuje się k ousk = 0,65. k wz – współczynnik wzmocnienia masywu skalnego górotworu wytworzony za pomocą kotwienia skał górotworu Współczynnik wzmocnienia masywu skalnego górotworu k wz wytworzony za pomocą kotwienia skał górotworu (kotwie powinno być osadzone bezpośrednio w przodku wyrobiska). Przeciętne wartości współczynnika wzmocnienia masywu skalnego na podstawie doświadczenia zaleca się przyjmować jako: - dla kotwi wklejanych na całej długości min 2,0m osadzonych w górotworze przy rozstawie do 1,0m x1,0m na wartość ok. k wz = 1,05 – 1,10, - dla kotwi wklejanych na całej długości min 2,5m osadzonych w górotworze przy rozstawie do 1,2m x1,2m na wartość ok. k wz = 1,10– 1,20. W warunkach górotworu uwarstwionego o silnie zróżnicowanych parametrach geomechanicznych istnieje konieczność uwzględniania w obliczeniach najgorszych parametrów skał przy uwzględnianiu średnich ważonych, (jak przykładowo przedstawiono to dla średniej wytrzymałości skał):