Materiały konferencyjne SEP 2020

Szkoła Eksploatacji Podziemnej 2020, Materiały Konferencyjne Aktywność sejsmiczna górotworu, a prowadzone pomiary konwergencji wyrobisk za pomocą systemu ARAMIS MSD Moduł Konwergencja w wybranych rejonach O/ZG „Rudna” Eugeniusz Koziarz, Krzysztof Gzik KGHM Polska Miedź S.A., Oddział Zakłady Górnicze „Rudna”, Polkowice Istotnym elementem prowadzonej podziemnej eksploatacji rud miedzi jest aktywność sejs- miczna, która odzwierciedla istniejący stan zagrożenia tąpaniami w eksploatowanych polach. Poziom tego zagrożenia obrazuje przykład najbardziej aktywnej sejsmicznie kopalni Rudna, w której – tylko w roku 2019 – zarejestrowano 20941 zjawisk sejsmicznych o łącznej energii 7,78E8J. W okresie tym wystąpiło 52 wstrząsy górotworu o energii  1,0E6J. Jednym z podstawowych zagrożeń związanych z eksploatacją górniczą jest gwałtowne wy- zwalanie się energii z górotworu. Część tej energii, rozchodząc się w górotworze w postaci fal sprężystych powoduje drgania masywu skalnego. Jest to zagrożenie dla wyrobisk górniczych w podziemnej części kopalni oraz dla obiektów na powierzchni. W pierwszym przypadku wstrząsy mogą być źródłem tąpnięcia w wyrobisku górniczym, a w drugim mogą powodować uszkodzenia obiektów na powierzchni. Dla obserwacji zachowania się górotworu w trakcie prowadzonej eksploatacji stosowany jest zespół metod badań i pomiarów przejawów ciśnienia górotworu. Są to metody górnicze, geomechaniczne oraz geofizyczne, które stosowane są bądź doraźnie bądź w sposób ciągły. W kopalniach LGOM w zakres stosowanych obserwacji, badań i pomiarów wchodzą między innymi:  rejestracja i analiza aktywności sejsmicznej górotworu (sejsmologia górnicza),  pomiary wzbudzonej aktywności sejsmoakustycznej mikroprocesorowym licznikiem trzasków MLT–3;  pomiary geotechniczne: pomiary konwergencji wyrobisk, pomiary rozwarstwień skał otaczających wyrobisko (sygnalizatory rozwarstwień, wziernikowanie), pomiary defor- macji otworów wiertniczych górotworu w otworach badawczych, pomiary niwelacyjne osiadania stropu;  obserwacje wizualno–akustyczne i badania właściwości fizyko–mechanicznych skał. W referacie omówiono aktualny stan aktywności sejsmicznej w O/ZG „Rudna”, przedsta- wiono wnioski z otrzymanych pomiarów konwergencji Systemem ARAMIS MSD Moduł Konwergencja w wybranych polach eksploatacyjnych z trzyletniego okresu ich prowadzenia, jako metody rozpoznania zagrożenia tąpaniami na podstawie oceny stanu wyrobisk systemem on-line.