Materiały konferencyjne SEP 2020

wynosiła 394,65 m, a jego średnica 4,0 m. Wloty do podszybi łączących szyb z wyrobiskami poziomymi wykonano na dwóch poziomach: poziom 282 m i poziom 416 m. Przed likwidacją szybu czynny był tylko poziom 416 m. Na poziomie 282 m w otamowanych wyrobiskach górniczych pozostawiono wnęki, w których odbierane były wody dopływające z otamowanych wyrobisk górniczych oraz z otworów drenażowych. Obudowę szybu do głębokości 13,0 m stanowił mur z cegły o grubości 77 cm, poniżej obudowa była z betonitów szybowych BS1-C-20 (BSz-2) wraz z uszczelnieniem o grubości od 0,43 do 1,00 m. Brak izolacji pomiędzy górotworem a obudową szybu na odcinkach poziomów wodonośnych powodował przenikanie wody przez obmurze i liczne wycieki wody do wnętrza szybu. Na całej długości od zrębu do głębokości około 180 m obudowa szybu była mokra, a wypływająca zza obudowy woda ujmowana była w system sączków i rynien okapowych, a następnie rurociągiem zabudowanym w szybie sprowadzana do systemu głównego odwadniania na poziomie 416 m. 2.1. Warunki górnicze W rejonie szybu „Czułów” eksploatację górniczą w przeszłości prowadziła jedynie KWK „Murcki” w pokładzie 308 na poziomie 282 m oraz w pokładach 317 i 318 na poziomie 416 m. Pokłady te były wybierane poza granicą filara ochronnego, wyznaczonego dla szybu. W obrębie filara wykonywane były tylko korytarzowe wyrobiska górnicze. SRK S.A. Oddział KWK „Boże Dary” nie przewiduje w przyszłości prowadzenia eksploatacji w przedmiotowym rejonie. 2.2. Zagrożenie wodne dla szybu „Czułów” Źródłem zagrożenia wodnego dla szybu „Czułów” były silnie wodonośne piaski pylaste o charakterze kurzawki i piaski ze żwirem występujące w spągu utworów czwartorzędowych na głębokości od 30,0 m do 57,6 m oraz stropowa część słabo zwięzłych i mocno zwietrzałych piaskowców warstw łaziskich występujących od głębokości 57,6 do około 65,0 m. Pozostała część warstw łaziskich do głębokości 170 m zbudowana jest z zawodnionych piaskowców od drobno do gruboziarnistych o lepiszczu ilastym i różnym stopniu zwięzłości. W 1977 roku stwierdzono wzrost zagrożenia wodnego dla szybu „Czułów”. Do szybu tego poprzez szczeliny i ubytki w jego obudowie wpływała woda w ilości około 600 l/min, pochodząca z ww. warstw piaszczysto-żwirowych. Stopień zagrożenia zwiększał się, ponieważ woda wpływająca przez szczeliny obudowy zaczęła wynosić drobne frakcje piasku. W zaistniałych warunkach hydrogeologiczno-górniczych powstała obawa, że może wystąpić wylew mieszaniny wody z piaskiem, stwarzając w ten sposób bardzo poważne zagrożenie dla ówczesnej kopalni „Murcki” z uwagi na postępujący proces tworzenia się nowych szczelin w obudowie szybu. W przypadku uszkodzenia obudowy szybu zagrożenie stanowił tu dopływ mieszaniny wody z piaskiem (kurzawki), którego natężenie szacowano na około 3 m 3 /min. Przedarcie się upłynnionych mas pylasto-piaszczystych do szybu nie tylko zagrażało wyrobiskom podziemnym, ale przede wszystkim doprowadziłoby do powstania zapadliska na powierzchni terenu, zagrażając głównie wieży szybowej i innym obiektom szybu zlokalizowanym na powierzchni. W związku z powyższym rozważano nawet konieczność likwidacji szybu. W celu utrzymania dalszej funkcjonalności szybu w trudnych warunkach hydrogeologicznych opracowany został sposób zabezpieczenia szybu polegający na ograniczeniu źródła zagrożenia wodnego. Zastosowana metoda ograniczenia zagrożenia wodnego polegała na odwodnieniu w otoczeniu rury szybowej serii piasków czwartorzędowych i zwietrzałych piaskowców