Materiały konferencyjne SEP 2020

centratu przedstawiono w Tabelach 3-7. Otrzymana solanka charakteryzuje się stosunkowo niskim stężeniem dwuwartościowych zanieczyszczeń (SO 4 2- , Mg 2+ , Ca 2+ ), co wskazuje na moż- liwość osiągnięcia wyższego uzysku soli w przypadku użycia jej do wytwarzania soli warzonej i wynika bezpośrednio z zastosowania nanofiltracji przed odwróconą osmozą; solanka jest jed- nak niewystarczająco stężona, aby możliwe było jej bezpośrednie użycie w krystalizatorze i wymaga dalszego zatężenia. Wskazuje to na konieczność dalszej optymalizacji elektrodializy, w szczególności drugiego stopnia kaskady, w którym zatężenie jest mniejsze, niż w pierwszym stopniu kaskady. Może to wynikać z zastosowania membran innego producenta – różnice w budowie chemicznej membrany mogą powodować różnice w transporcie jonów i wody, a co za tym idzie wpływać na skład otrzymanego koncentratu. Na Rys. 3 przedstawiono zużycie energii w węźle elektrodializy w zależności od zastosowanej gęstości prądu. Ze względu na stosowaną dużą gęstość prądu, zużycie energii jest stosunkowo wysokie, co również wskazuje na konieczność dalszej optymalizacji procesu. Z drugiej strony, jeżeli proponowana technolo- gia miałaby być wdrażana w miejscu, gdzie jest dostępne ciepło odpadowe, dalsze zatężanie metodą elektrodializy może nie być konieczne – zamiast tego tańsze może okazać się zastoso- wanie wydajnej metody termicznej. Rozwiązanie takie wykracza jednak poza tematykę badań prowadzonych w opisywanej tutaj instalacji pilotowej i zależy mocno od sytuacji w konkretnej kopalni. Tabela 3. Skład roztworów otrzymanych podczas testów elektrodializy, gęstość prądu 390 A/m 2 Table 3. Composition of solutions obtained during electrodialysis tests, current density 390 A/m 2 Strumień Retentat z węzła od- wróconej osmozy Koncentrat po pierwszym elektrodializerze Koncentrat po drugim elektrodializerze Stężenie jonów [mg/dm 3 ] Cl - 25 300 51 700 65 400 SO 4 2- 10 25 145 Na + 16 000 32 400 41 000 K + 239 505 775 Mg 2+ 20 47 57 Ca 2+ 102 240 414 Tabela 4. Skład roztworów otrzymanych podczas testów elektrodializy, gęstość prądu 455 A/m 2 Table 4. Composition of solutions obtained during electrodialysis tests, current density 455 A/m 2 Strumień Retentat z węzła od- wróconej osmozy Koncentrat po pierwszym elektrodializerze Koncentrat po drugim elektrodializerze Stężenie jonów [mg/dm 3 ] Cl - 26 100 57 600 83 500 SO 4 2- 21 70 240 Na + 19 000 42 300 61 700 K + 285 590 1170 Mg 2+ 18 41 73 Ca 2+ 98 198 477