Materiały konferencyjne SEP 2020

dical Encyclopedia”. medlineplus.gov) . Częstszą i mniej groźną chorobą związaną z górnic- twem węglowym jest przemysłowe zapalenie oskrzeli. W 2013 r. CWP spowodowało 25 000 zgonów - w porównaniu z 29 000 zgonów w 1990r. ( GBD 2013 Mortality and Causes of Death, Collaborators). Jednak w późniejszym badaniu z 2018 r. przeprowadzonym przez Na- rodowy Instytut Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy wykazano swoisty powrót CWP, odnoto- wano najwyższy wskaźnik zachorowalności od około dwóch dekad (Valdmanis 2018). Pył węglowy jest fibrogeniczny, niemniej jednak nie w takim stopniu jak pył krzemowy czy włókna azbestowe (Schmitz i in. 1995). Po wchłonięciu go przez organizm do płuc. nie można go niestety usunąć. Cząsteczki węgla pochłaniane są przez makrofagi. To stanowi ini- cjację uwalniania enzymów, cytokin i wolnych rodników jak i stanowi początek fibrogenezy (Chou i in. 2003). Skupiska „zawęglonych” makrofagów pod mikroskopem obserwuje się jako czarne obszary [rys. 1]. Prowadzi to do stanów zapalnych, zwłóknienia i powstawania tzw. guzków Gougha, wspomnianych wcześniej w niniejszym opracowaniu. Rys. 1. Pylica węglowa uwidaczniająca się czarnymi sektorami na zdjęciu roentgenowskim płuc. (źródło :www.hazardexonthenet.net) Fig.1. Coal mine worker’s pneumoconiosis visible on x-ray of lungs. ( Source:www.hazardexonthenet.net) 3. BADANIA NAD GENEZĄ PYLICY GÓRNIKÓW WĘGLA KAMIENNEGO 3.1. Rozeznanie sytuacyjne Temat węglowej pylicy płuc nazwanej później pylicą górników węgla pojawił się w związku z zwiększoną wykrywalnością zmian chorobowych u pracowników mających minimalną styczność z WKK (Martinez i in. 2008). W określaniu przyczyny pylicy płuc w tej grupie za- wodowej nie można uznawać krzemionki za jedynego inicjatora powstawania choroby (See- mayer i in. 1987). Nie stwierdzono jednoznacznej korelacji pomiędzy występowaniem pylic a zawartością krzemionki w pyle kopalnianym. Kwarc, i owszem, jest uznawany za inicjatora lub jeden z czynników inicjujących chorobę, natomiast przyczyn należy szukać zarówno wśród cząstek nieorganicznych jak i organicznych zawartych w pyle (Hejny i in. 1989). W latach 70- tych panowało przekonanie, że rozwój pylicy jest zależny od ilości krzemionki zawartej w py- le, tak tłumaczono rozwój choroby min. w Zachodnich Niemczech (Leiteritz i in. 1970). Deka-